چکیده:
امروزه فضاهای زیستی انسان دچار دوپارگیها و آشفتگیهای ناشی از رشد رسانهها و مظاهر تمدن عصر ارتباطات گردیده است.مقیاس انسانی شهرها و در پی آن رضایت شهروندی،تنها زمانی میتواند ایجاد شود که انسان فارغ از ظواهر و نمودهای شهری نوین در موقعیتی چهره به چهره با دیگران به تعامل فرهنگی،اجتماعی،اقتصادی و زیستی رسیده باشد.اصل محصوریت در فضاهای سکونتی،یکی از ابعاد این روند قلمداد میشود؛که در سایه تعریف و فهم آن در جوامع فرهنگی مختلف،میتوان به وجوه رضایتمندی شهروندی ساکنان دست یافت.
تحقیق حاضر با تکیه بر مطالعات میدانی و اسنادی به بررسی یافتههایی در سکونتگاههای سنتی ایران و نمونههای کشورهای دیگر پرداخته و به دستهبندی الگوهای به کار رفته در این مجموعههای سکونتی اقدام نموده است. میتوان از تجزیه و تحلیل مطالب به این نتیجه رسید که فضاهای پیرامونی مورد نظر میبایست قابلیت برآوردن خواستههای ساکنان،قابلیت کنترل و قابلیت نظارت بصری بر فعالیت کودکان و ایجاد امنیت در محیط عمومی را داشته باشند.
خلاصه ماشینی:
"فضایی برای زندگی همگانی به منظور ایجاد زیستی اجتماعی در محیط مسکونی نمونههایی که در آن ارتباط موفقی میان فضای مالکیت خصوصی با فضای عمومی،به عنوان بستر روابط اجتماعی ایجاد شده،ارتباط بین فضای داخل و خارج در جهت ایجاد وحدت فضایی،را میتوان بررسی کرد.
(تصویرتصویر) (تصویر شماره 1)تجمع 7 خانه به دور یک حیاط 8 در 8 متر( Goodman,2003:19 ) به این ترتیب سطوح مختلفی از محرمیت و فضایی قابل کنترل در خارج با محوریت کودکان به منظور ایجاد تقابلات اجتماعی در محیطی با تراکم بالا خلق گردیده است(تصویر شماره 2).
(تصویرتصویر) (تصویر شماره 2)بررسی گرافیکی ارتباط فضایی مجتمع مسکونی( Goodman,2003:19 )2-پروژه خانههای هوتو آینن هالمر3آمستردام: آتلیه معماری هرمان هرتز برگر4این پروژه را با هدف ایجاد مکانی برای تماس اجتماعی و یک اتاق زندگی همگانی،که باعث تعامل میان ساکنان میشود طراحی کرد تا وابستگی متقابل برنامهریزیشدهای میان ساختمان و خیابان ایجاد کند( Bergeijk,1997:66 ).
(تصویرتصویر) (تصویر شماره 4)تحلیل گرافیکی ارتباط فضایی ( 32:2003,Goodman )3-سویگنی ل تمپل5در سنارت فرانسه: 88 واحد مسکونی برای اقشار کمدرآمد در گوشه پاریس توسط آلیان سرفتی6به عنوان پروژهای با ارتفاع متوسط و تراکم بالا به شکلی شهری-حومهای طراحی شده است.
(تصویرتصویر) (تصویر شماره 5)تحلیل گرافیکی ارتباط فضایی ( Goodman,2003:120 ) بر خلاف خانهسازیهای معمول برای اقشار کمدرآمد که دارای ساختی ساده و تأثیری یکنواختکننده بر زندگی جمعی است،این خانهها با ایجاد بستری ماجراجویانه با حفظ استقلال در واحدها و ورودیهایشان،ریتم متغیر و متضاد معمول در خیابانهای تاریخی مانند نرم و خشن،شفاف و مات،قدیم و جدید،خصوصی و عمومی را به وجود آورده است( Goodman,2003:25 )(تصویر شماره 6)."