خلاصه ماشینی:
"از توماس فولر،واعظ انگلیسی در قرن هفدهم قدیمیترین نقشهای که از شهر تهران(طهران)1به جای مانده نقشهء سادهء دستنگاری هست که در سال 21852به وسیلهء شرقشناس روسی ایلیا نیکلایویچ برزین ( Ilya Nikolayvitch Berezin )ترسیم شده است.
به نظر میرسد که در همان اوایل استخدام کرشش،امیر کبیر او را به ترسیم نقشهء شهر طهران ترغیب کرده باشد،چه وقتی میرزا تقی خان جوان مقیم تبریز و در خدمت ولیعهد(ناصر الدین شاه بعدی)بود،کمیسیونی به منظور تعیین مرزهای قطعی ایران و عثمانی که همواره مورد اختلاف بود،با حضور نمایندگان دو کشور و نیز نمایندگان روس و انگیس به عنوان حکم و میانجی تشکیل شد.
دکتر پولاک در سال 1877 این نقشه و نقشهای که کرشش از حومهء طهران با کمک شش نفر از شاگردان مدرسهء دار الفنون تهیه کرده بود،در یکی از مجلههای جغرافیایی اتریش که در شهر وین منتشر میشد،به چاپ رسانید.
از نظر انعکاس فرهنگ شهری ایران در نقشهء کرشش چند نکته قابل ملاحظه است: نکتهء اول این است که فهرست علائم و اختصارات که در هردو گوشهء پایین نقشه آمده است،از جمله شامل زمینهای چال و پست،زمینهای بایر،خرابههای شهر،قبرستان و یخچال و البته امامزاده و مساجد و تکایاست.
این دو میدان به وسیلهء پلی چوبی که بر روی خندق ارگ ساخته بودند به یکدیگر متصل بوده،و نحوهء قرار گیری این دو میدان در مقابل هم،یکی داخل حصار و دیگری خارج از آن،گویی نحوهء ارتباط حکومت و مردم را در ساختار کالبدی شهر مجسم میکرده است(منبع 2،صفحه 692)."