چکیده:
پیچیدگی نظام اجرایی و اداری کشور، استحکام پایه های فرمانروایی صفویه در داخل مرزهای ایران و سپس دفاع از این مرزها در برابر ازبکان و عثمانیان، از مسایل مهم دوره آغازی صفویان است. از آغاز سلطنت شاه طهماسب اول آن اخالص دیرین به شاه کمکم رو به زوال رفت. شاه طهماسب با انتخاب زبدهترین جوانان کشور، ارتشی دایمی از پنج هزار نفر تشکیل داد که به آنها قورچی میگفتند. قورچیان شاه طهماسب را در جبهه شرق و غرب یعنی اوزبکان و عثمانیها یاری رساندند. بنابراین، مسئله اصلی پژوهش حاضر آن است که عملکرد نظامی قورچیان در قبال ارتش صفوی در دوره شاه طهماسب چیست و نتایج آن بر حکومت صفویه چه تاثیری داشته است. این پژوهش به شیوه توصیفی- تحلیلی انجام میپذیرد. یافته های پژوهش حاضر نشان میدهد تاثیر قورچیان بر پیشرفتهای نظامی در دوره شاه طهماسب اول صفوی به صورت چشمگیری است.
خلاصه ماشینی:
بررسي عملکرد قورچيان به عنوان يکي از مهم ترين عوامل مؤثر نظامي در دورة شاه طهماسب اول صفوي فاطمه آهنگر ارجمندي ١ چکيده پيچيدگي نظام اجرايي و اداري کشور، استحکام پايه هاي فرمانروايي صفويه در داخل مرزهاي ايران و سپس دفاع از اين مرزها در برابر ازبکان و عثمانيان ، از مسائل مهم دورة آغازي صفويان است .
بنابراين ، مسئلة اصلي پژوهش حاضر آن است که عملکرد نظامي قورچيان در قبال ارتش صفوي در دورة شاه طهماسب چيست و نتايج آن بر حکومت صفويه چه تأثيري داشته است .
يافته هاي پژوهش حاضر نشان ميدهد تأثير قورچيان بر پيشرفت هاي نظامي در دورة شاه طهماسب اول صفوي به صورت چشمگيري است .
پيشينة پژوهش بررسي پيشينة اين موضوع نشان ميدهد که توجه به جايگاه و عملکرد قورچيان در دورة شاه طهماسب اول کمتر مورد توجه واقع شده است .
اين پژوهش به تشکيل دستة قورچيان به دست شاه طهماسب و شيوة جنگي وي در قبال ارتش عثماني پرداخته است ، اما به جايگاه قورچيان در قالب يک عملکرد نظامي اشاره اي ندارد.
اما پژوهش حاضر به صورت جزئيتر به نقش قورچيان در دورة شاه طهماسب اول صفوي ميپردازد.
مبناي اين پژوهش ، بررسي سازمان سپاه در دورة شاه عباس اول صفوي و فاقد مطالب در مورد قورچيان دورة شاه طهماسب است .
با اين حال ، در اواخر حکومت صفويه قدرت و نفوذ قورچيان همچنان بر شاه صفوي زياد بود.
اقداماتي که قورچيان در دورة حکومت شاه طهماسب اول انجام داد، موجب شد در دوره هاي واپسين صفويه به عنوان نخبگان نظامي، مقام و موقعيت خود را همچنان حفظ کنند.