چکیده:
پژوهش حاضر مهارتِ شنیداری 59 فارسیآموز دختر و پسرِ غیرایرانی را در زمینهی درک مطالب دانشگاهی بررسی می کند. این فارسیآموزان که از لحاظ یادگیری زبان فارسی در سطوح متوسط و متوسط به بالا و از ملیت های مختلف بودند، کلاس های پیش دانشگاهی مرکز زبان فارسی دانشگاه بین المللی امام خمینی(ره) قزوین را در زمستان 1390 گذرانده بودند. موضوعات مورد بحث در مقاله شامل «بررسی ماهیت راهکارهای درک مطلب شنیداری» و «تنوع استفاده از راهکارها» و «میزان پیشبینی راهکارها بهعنوان شاخص مهارت شنیداریِ» فارسی آموزان غیرایرانی است. براساس یافته های یک پژوهش پیمایشیِ سهبخشی مشخص شد که در کلاس های یکسان، زبان آموزان قویتر، بهواسطه ی توانایی شنیداری بیشتر، بهتر از همپاهای ضعیفتر خود عمل می کنند. همچنین مشخص شد که با وجود این که همه ی زبان آموزان از انواع راهکارها استفاده می کردند، زبانآموزان مسلّط تر، مهارت بیشتری را در به کارگیری چهار راهکار شنیداری مورد نظر به نمایش گذاشتند؛ با این حال، در مورد مهارت فراشناختی، عملکرد ضعیفتری داشتند. از طرفی، زبان آموزان قویتر در استفاده از راهکارهایی مثل یادداشت برداری، خلاصه برداری از نکات مهم سخنرانی های کلاسی و درک نکات کلیدی که در کسب موفقیت دانشگاهی بسیار مهم هستند، ضعیفتر از انتظار عمل کردند. علاوه بر این، طبق یافته ها، راهکارهای شناختی، اجتماعی-عاطفی، فراشناختی و حافظه، به ترتیب از قابلیت پیشبینی بیشتری برخوردار بودند. در پایان، با تکیه بر یافته های به دست آمده، علاوه بر ارائه ی پیشنهادهایی در زمینهی آموزش زبان فارسی، بر ضرورت اتخاذ راهکارهای مطلوب در مراکز آموزش زبان فارسی در خصوص تقویت مهارت شنیداریِ دانشگاهی فارسیآموزان غیرایرانی نیز تأکید شده است.
The present research examines the academic Listening Comprehension Strategies (LCS) among a total number of 59 intermediate and upper-intermediate Persian learners who were taking pre-university courses in 2011 in Persian Language Centre in Imam Khomeini International University, Qazvin. The study examined nature of LCS, the variety of applying LCS, and finally predictability of strategies as an index for listening skill. Results of three-part survey showed that Persian learners in the advanced level had better performance in listening compared to their peers. Moreover, it was revealed that learners with more proficiency demonstrated more mastery in all four types of strategies; however, they had less proficiency in metacognitive strategy. Furthermore, more skillful learners were reported weaker in applying taking notes, summarizing lectures, and understanding the main ideas. Findings, also, showed that cognitive, socio-affective, metacognitive, and memory strategies were reported of more predictability, respectively. It could be concluded that Persian teachers would require employing appropriate strategies in enhancing learners’ listening skill.
خلاصه ماشینی:
موضوعات مورد بحث مقاله شامل بررسي ماهيت راهکارهاي درک مطلب شنيداري در ميان زبان آموزان قويتر و ضعيف تر در کلاس هاي پيش دانشگاهي يکسان و تنوع استفاده از اين راهکارها، و همچنين ميزان پيش بيني اين راهکارها به عنوان شاخص مهارت شنيداري دانشگاهي فارسيآموزان غيرايراني است .
با توجه به اهميت آموزش راهکارهاي درک شنيداري براي تقويت مهارت شنيداري زبان آموزان خارجي، پژوهش حاضر ميکوشد تا - تفاوت در سطح بسندگي شنيداري زبان آموزاني را که در کلاس هاي يکسان شرکت ميکنند، شناسايي نمايد؛ - ساختار راهکارهاي درک مطلب شنيداري مورد استفاده ي فارسيآموزان دوره هاي پيش دانشگاهي دانشگاه بين المللي امام خميني(ره ) را مورد بررسي قرار دهد؛ - تفاوت استفاده از اين راهکارها را در ميان دانشجويان قويتر و ضعيف تر مطالعه کند و - ميزان پيش بيني طبيعت چندبعدي اين ساختارها را به عنوان شاخص پيش بين مهارت شنيداري دانشگاهي فارسيآموزان غيرايراني مورد ارزيابي قرار دهد.
براي سنجش ميزان استفاده از راهکارهاي مربوط به چهار مقوله ي مورد نظر پژوهش يعني شناختي، فراشناختي، اجتماعي-عاطفي و حافظه ، که درک مطلب شنيداري زبان فارسي را تنظيم و مديريت ميکنند، پرسش نامه ي مذکور با ٣٣ گويه (آيتم ) براساس مقياس ليکرت پنج بخشي که شامل دامنه ي «هرگز» تا «هميشه » بود طراحي شد.
به کارگيري واريانس مقدار ويژه (که نشان دهنده ي ميزان کل واريانسي است که توسط يک عامل تعيين ميشود) ارزش اين مقدار را بيش از ١ و آزمون اسکري کتل ١ چهار راهکار مورد نظر يعني شناختي، فراشناختي، اجتماعي-عاطفي و حافظه را براي بررسي بيشتر در اختيار پژوهشگر قرار داد.