چکیده:
زرتشتیان را رسم بر این بود که مردگان خود را برای تدفین در دخمه می نهادند. دخمه های اولیه آنان بنایی بسیار ساده بر دیوارۀ کوه بود. از دورۀ اسلامی دخمه های دست ساز از خشت و سنگ پدید آمد که به برج شهره شد. در هند، زرتشتیان مهاجر موسوم به پارسیان، رسم دخمه نشانی را حفظ کردند. با گذشت زمان، پارسیان دخمه های جدیدتری مطابق با هوای مرطوب هند ساختند. رسم بنیان دخمۀ پارسیان تانا خوانده می شود. اجزای این مراسم شامل گذاشتن شالوده و تقدیس بنای دخمه است که در آن اصولی همچون کوبیدن سیصد و یک میخ بر زمین و گرداندن طنابی پنبه ای به گرد این میخ ها رعایت می شد. شرح این مراسم در متونی چون روایات فارسی و متن پهلوی وجرکرد دینی ضبط شده است. از اواسط سدۀ نوزدهم رسم دخمه نشانی متأثر از جریان روشنفکری دینی در ایران منسوخ شد و در هند به چالش میان مذهبی های تندرو و اصلاحطلـب پارسی تبدیل شد. در این پژوهـش، انواع دخمه های زرتشتی بررسی و سیر تحول بنای دخمه با تکیه بر جـنبه های آیینی و دینی آن ارزیـابی میشود و به موقعیت دخمه های زرتشتی در عصر حاضر نیز توجه خواهد شد.
خلاصه ماشینی:
نگاهی تطبیقی به دخمۀ زرتشتیان در ایران و هند و جنبه های آیینی و دینی ساخت دخمه در سنت پارسیان ایرج عنایتی زاده دانشجوی دکتری گروه فرهنگ و زبان های باستانی ایران ، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم تحقیقات ژاله آموزگار استاد گروه فرهنگ و زبان های باستانی ایران ، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات چکیده زرتشتیان را رسم بر این بود که مردگان خود را برای تدفین در دخمه می نهادند.
(٢) در این شیوه ی تدفین ، زرتشتیان اجساد مردگان خود را در جایی به نام «دخمه » یا به اصطلاح غربیان برج های خاموشی (٣)، به مردارخواران عرضه میکردند و بقایای استخوان های خشکیده در برابر 1 آفتاب را در چاهی میان دخمه که ایرانیان به آن استودان و بعدها هندوان باندار خواندند، میانباشتند تا بپوسد.
درگذشته بنا بر نوشته های وندیداد درباره خاستگاه قدیم مردمان آریایی یعنی ایران ویج (٥) این باور وجود داشت که رسم بردن مردگان به بالای کوه از نیاکان آریایی که از مناطق سردسیری به ایران کوچ کرده بودند به یادگار مانده است که چون به دلیل یخبندان زمین امکان تدفین اموات را نداشتند، پس به ناچار اجـساد را بر بالای کوه میگذاشتند.
The Parsis of India: Preservation of Identity in Bombay city, Leiden: Brill.