چکیده:
در این پژوهش سعی شده با نگاهی تحلیلی به ساتراپنشینهای غربی هخامنشی، آگاهیهایی را دربارة نقش و اهمیت اقتصادی این ساتراپنشینها در شاهنشاهی هخامنشی به دست دهد. وضعیت اقتصادی، بازرگانی و تجاری ایران در شاهنشاهی هخامنشی از دیرباز مورد مطالعه پژوهشگران تاریخ اقتصادی و تاریخ ایران باستان بوده، اما در خصوص نقش و جایگاه اقتصادی ساتراپنشینهای غربی ایران در شاهنشاهی هخامنشی، کمتر سخن گفته شده است. یافتههای پژوهش حاضر که بر اساس واکاوی منابع تاریخی، دادههای باستانشناسانه و گزارشهای پژوهندگان باستانی انجام گرفته و متکی بر اسناد و منابع موجود و تحقیقات روشمند تاریخی است، به روشنی نشان میدهد که ساتراپنشینهای غربی، به لحاظ اقتصادی، در مرکز ثقل مبادلات بینالمللی آن عصر قرار داشته و از اهمیت و جایگاه بالایی در نظام اقتصادی هخامنشیان برخوردار بودهاند.
The present study aims at revealing economic role and importance of the residents of western Satraps during Achaemenid Empire، taking advantage of an analytical viewpoint. Economic and business situation of Iran during Achaemenid Empire has been investigated by scholars of economic history and the history of ancient Iran، but the economic role and position of these residents has not been talked about very much. The findings of this study which is done based on studying historical sources، archeological findings and reports of historians clearly shows that the residents of western Satraps were economically the center of international trades at that time.
خلاصه ماشینی:
در این راستا سیاست عمده آنان نیز بر اساس منافع اقتصادی ملل تابعه و آزادی اقتصادی استوار بود که بیشترین سود و منفعت را برای ساتراپنشینهای غربی شاهنشاهی هخامنشی داشت.
در این مقاله تلاش شده است با استناد به منابع کتیبهای و یونانی و نیز یافتههای باستانشناسی، اهمیت اقتصادی ساتراپنشینهای غربی که نقش تأثیرگذاری بر ساختار و عملکرد اقتصادی دولت هخامنشی داشتند، بررسی گردد.
البته تهدیدها و بحرانهای سیاسی مانند شورش بزرگ ساتراپها و آشوبهای بابل و مصر در ساتراپیهای غربی، امور اقتصادی شاهنشاهی هخامنشی را دچار نوسانات و فراز و فرودهای فراوانی کرد (Briant, 2005: 16) .
اما گروهی دیگر از تحلیلگران اقتصادی، بر این باورند که پیشرفتهای بزرگ اقتصادی در میان ملل تابعه شاهنشاهی هخامنشیان به ویژه در میان ساتراپنشنینهای غربی روی داده است.
البته پیشرفتهای اقتصادی ناشی از نقش اقدامات دولت هخامنشی بود که یا به صورت مستقیم برای پیشرفت اقتصاد صورت گرفته یا به طور غیرمستقیم به تدابیر سیاسی و اداری هخامنشیان مربوط میشد (نورث، 1379: 35؛ احتشام، 1355: 118؛ خلیل، 1376: 13) .
"The Palaces", in: Forgotten Persian Empire: The world of Ancient Persia, edited by John Curtis and Nigel Tallis, London: British Museum, (from P 50 to P 103).
"The Administration of the Achaemenid Empire", John Curtis and Nigel Tallis(Ed), in: Forgotten Persian Empire: The world of Ancient Persia, London: British Museum, (from P 181 to P 210).