Abstract:
جایگاه نقشرستم مرودشت از دیر باز مورد توجه شاهان انشانی(ایلامی)، هخامنشی و شهریاران ساسانی بوده، چنانچه حجاری پیکرهها و آرامگاه از این دورهها، همواره این محل را به عنوان مکانی مقدس و پر اهمیّت جلوهگر نموده است. نزدیکی این مکان به شهر استخر یعنی زادگاه نیاکانی ساسانیان، محوطه نقشرستم و کوهستان آنرا مملو از آثاری نمود که مورخان نخستین سدههای اسلامی آنرا "کوه نفشت" و سیاحان غربی آنرا "گورستان گبرها" خواندهاند. امروزه بقایای این آثار نه تنها در دل صخرههای نقشرستم بلکه بر فراز کوهستان و پیرامون آن نیز نمایان است. ساخت قلعهی مستحکم و دیواره دفاعی سترگ بر فراز کوهستان تا چندین سده پس از ورود اسلام هنوز پا بر جای بوده و در این میان سنگنوشتههای متعددی به خط پهلوی کتابی از آن دوره باقی مانده که حاوی اندرزنامهها، کتیبههای یادبود، سنگنوشتههای سنگگور و ساخت بناهایی چند بر فراز کوهستان بوده است. هدف این جستار بررسی و خوانش چند سنگنوشته نویافته پهلوی کتابی بر فراز کوهستان نقشرستم در دشت مرودشت است که در اثر گذر زمان تا حدودی رو به تباهی رفتهاند.
The place of Naqsh-e Rostam in Marvdasht has received Anshan (Elamite) , Achaemenid, and Sassanid kings’ attention for a long time, as the carvings of figures and tombs from these periods have always made this place appear as a sacred and important place. The proximity of this place to the city of Estakhr, the origin of the Sassanid ancestors, the surrounding of Naqsh-e Rostam and the mountain, made it full of monuments that the historians of the first Islamic centuries called it "Nafshat Mountain" and the western tourists called it "The Graveyard of Gabrs". Today, the remains of these works are visible not only in the rocks of Naqsh-e Rostam, but also on top of the mountain and around it. The construction of a strong fortress and a strong defensive wall on top of the mountain was still standing for several centuries after the arrival of Islam, and in the meantime, there are many stone inscriptions in the book Pahlavi script from that period that contain sermons, memorial inscriptions There have been grave stone inscriptions and the construction of several buildings on top of the mountain. The purpose of this essay is to examine and read some new Pahlavi stone inscriptions in the book Pahlavi script on top of Naqsh-e Rostam Mountain in Marvdasht plain, which have deteriorated to some extent due to the passage of time.
Machine summary:
خوانش نخست از سنگنوشته Nme1 (دره شرقی کوهستان نقشرستم) حرفنویسی، آوانویسی و ترجمه نخست این سنگنوشته که در دو سطر نگاشته شده و برای نخستینبار بوسیله ما خوانده شده، بدین شرح است: (به تصویر صفحه مراجعه شود) ترجمه1: "دره بُز/پروردن بُز، چون چراگاه دوازدهگانه، بر نوشت بخش کام، پس به آن کوه چینه/چند کام ورزانیدن برای پشنجیدن(تراوش) چیز/کارِ حصار".
خوانش دوم از سنگنوشته Nme1 (دره شرقی کوهستان نقشرستم) در حرفنویسی، آوانویسی و ترجمه دوم تنها واژه AjXC به معنای چاه(که به سختی آسیبدیده) و Dl به معنای راه، میتواند معنی آنرا دگرگون کند: (به تصویر صفحه مراجعه شود) ترجمه2: "دره بُز/پروردن بُز، چون چراگاه و چاه بر نوشت بخش کام، پس به آن کوه چینه کام ورزانیدن، راه پشنجیدن(تراوش) چیز/کارِ حصار" در کنار این سنگنوشته، نقوش دیگری نیز طراحی شده که از آن جمله طراحی جدولی به ابعاد 80×40 سانتیمتر که در نمای آن تعداد دو ردیف مستطیل دوازدهگانه روبروی یکدیگر حجاری شدهاند، در حالی که یک فضای خالی بههم پیوسته در میان آن ترسیم شده است.
(به تصویر صفحه مراجعه شود) تصویر 5- نمایی از آببند ساخته شده در دره شرقی- جایگاه نیم دایرهها با کادر آبی رنگ در صخره نشان داده شده است (دره شرقی کوهستان نقشرستم) Nme2دومین سنگ نوشته سنگنوشته دوم دره شرقی نیز در راستای شیب عمودیِ کوهستان نگاشته شده است، از اینرو بخش وسیعی از این کتیبه دچار آسیب گردیده و حروف آن در گذر زمان از بین رفتهاند.