چکیده:
انجمن اتحادیه اصناف با آغاز به کار مجلس اول تاسیس شد و یکی از انجمنهای فعال و پرنفوذ در دوره مجلس اول بود این انجمن که از گروههای مختلف صنفی تشکیل شده بود به خودآگاهی گروههای صنفی اهتمام میورزید. انجمن اتحادیه اصناف نسبت به رویدادهای مهم واکنش نشان میداد. این انجمن برای بیان دیدگاهها و دغدغههای خود در باب مسایل مختلف در آغاز نشریهای با عنوان انجمن اصناف منتشر کرد. پس از مدتی این نشریه تغییر نام داد و با نام نشریه بامداد منتشر میشد. این نشریه به مثابه ارگان انجمن اتحادیه اصناف عمل میکرد. برخی از نخبگان مشروطهخواه چون یحیی دولتآبادی در انتشار این نشریه همکاری میکردند. دولتآبادی از آغاز شکلگیری انجمن اتحادیه اصناف با این انجمن مرتبط بود و چون مشاوری برای آن انجمن عمل میکرد. نوشتار حاضر تاملی بر دیدگاههای نشریه بامداد ارگان انجمن اصناف میباشد. از نشریه بامداد چند شمارهای در دست است. همین شمارههای باقیمانده نشان از تاثیر انقلاب مشروطیت در تکامل افکار اصناف است.
خلاصه ماشینی:
"روزنامه ندای وطن که توسط احمد الاسلام کرمانی منتشر میشد نیز در استقبال از انتشار نشریه بامداد، در شماره 124 پنجشنبه 28 شوال 1325 چنین آورده است: «روزنامه مبارکه بامداد متعلق به انجمن اصناف مشتمل بر مقالات سیاسیه و قوانین اساسیه مدیر روشن ضمیرش جناب آقای سید مصطفی از وکلای محترم مجلس مقدس شورای ملی است » (ندای وطن،سال اول،شماره3،124).
تنها دولتآبادی در خاطرات خود از سرمقاله شماره 19 نشریه بامداد سخن گفته و اینکه متن اولیه آن را که لحنی تند داشته تغییر داده مطلبی با عنوان الصلحالخیر در ضرورت سازگاری و آشتی میان دربار و مشروطهخوهان به بحث پرداخته است(دولتآبادی، 1370: 225/2) از انقلاب مشروطیت تا روی کار آمدن رضاشاه نشریات انجمن اصناف و بامداد تنها نشریاتی بودند که بطور خاص از سوی اصناف منتشر شدند.
نشریه دیگری که تنها از عنوان آن آگاهی داریم نشریه ندای اصناف است که خبر انتشاراتی آن را روزنامه رعد در تاریخ یکشنبه 6 ذیقعده 1337 ذکر کرده بود «هیئت نمایندگان اصناف همدان تصمیم کردهاند که جریده به نام ندای اصناف تاسیس کرده و امتیاز آن را برای آقا میرزا صادق خان فرزند حاجی جعفر که تحصیلات خود را در سوئیس نموده و از طرف هیئت نمایندگان اصناف سمت رابطی دارد خواستار میشود» (رعد، سال هفتم، شماره98: 2) اما از اینکه ای نشریه ندای اصناف موفق به اخذ امتیاز و انتشار شده اطلاعی نداریم و در هیچ یک از فهرستهای موجود مطبوعات این دوران ذکری از این نشریه نشده است."