چکیده:
رواج اعتیاد بین ایرانیان در عصرقاجار را می توان یکی از مشخصات اجتماعی این دوره به حساب آورد. علل و عوامل مختلفی در افزایش اعتیاد به تریاک در بین ایرانیان در عصر قاجار نقش داشته اند. از مهم ترین آن ها می توان به در دسترس بودن و فراوانی این ماده، تلقی نادرست مردم، کم اطلاعی پزشکان سنتی این دوره و تجویز تریاک توسط آنان برای هر نوع بیماری، اشاره کرد. همچنین، برخی مشکلات روانی ناشی از سرخوردگی های اجتماعی و مفید پنداشتن به مصرف این ماده، در این روند تاثیر نسبی داشته اند. با توجه به ویژگی اعتیاد به تریاک و قدرت تخریب کنندگی بالای آن، این ماده در جامعه ی عصر قاجاریه تبعات منفی زیادی به دنبال داشته است. از مهم ترین این مشکلات می توان به کم-کاری ، ایجاد برخی محیط های غیرمتعارف و زننده، از هم پاشیدگی خانواده ها و ناموس فروشی به منظور تهیه ی مواد، اشاره کرد. هر چند باید یادآوری کرد که تایید این که اعتیاد تاثیر کلان بر اقتصاد عصرقاجار داشته و موجب عقب-ماندگی های جامعه ی آن دوره شده است، بسیار پیچیده می نماید، زیرا چنین به نظر می رسد که دست یابی بدان چندان امکان پذیر نباشد.
خلاصه ماشینی:
"{o1o}این روند مصرف تریاک در دورهی قاجاریه نیز ادامه پیدا کرد و افراد زیادی ازهمهی طبقات به این ماده دچار شدند؛در نتیجه،اعتیاد به آن،جامعهی عصر قاجار را تحتتأثیر خود قرار داد.
پرسشهایی که در این پژوهش به دنبال پاسخگویی به آنها هستیم،بهشرح زیر است: رواج اعتیاد به تریاک در بین طبقات مختلف در دورهی قاجاریه به چه عللی بوده است؟اعتیاد چه تأثیراتی بر جامعه و اعضای آن در عصر قاجار داشته است؟ فرضیهی تحقیق بر این امر استوار است که،تریاک بنا به عللی،مانند در دسترس بودن وفراوانی،مشکلات اجتماعی،تصورات اشتباه مردم و اطلاعات اندک پزشکان دربارهی تریاک،و تجویز آن برای هرگونه بیماری،رواج پیدا کرد.
{o1o} این گزارشها که توسط افراد مختلف در مورد مناطق متفاوت ایران بیان شده است،نشاناز شیوع مصرف تریاک در بین مردم مناطق مختلف دارد.
در کتاب تاریخ لرستان راجع به رواج اعتیاد در بین دولتمردانقاجاری،آمده است:«به قراری که خود ویلسن اعتراف کرد نظر علی خان مردی روشنفکر و درامر حکومت توانا بود و تنها عیبی را که بر او گرفته اعتیاد او به تریاک بوده است که آن همدر آن زمان در همهجا و خصوصا بین رجال شیوع داشته است».
آیا مصرف تریاک توسط مردم در دورهیقاجاریه به اقتصاد این دوره آسیب کلان رسانید؟آیا میتوان بین بهرهوری پایین کار در جامعهیعصر قاجار و مصرف تریاک،رابطهی مستقیم برقرار کرد؟در اینکه مصرف مواد مخدر بهبهرهوری کاری یک کارگر آسیب میرسانده است،هیچ شکی نیست؛لیکن مسئله این استکه اثبات اعتیاد در سطح کلان،کار چندان آسانی نیست."