چکیده:
رفتارهای آقا محمدخان قاجار، بنیانگذار سلسله یکپارچه قاجاریه، که در دوران فترت که پس از کشمکشهای سریع و فرسایشی، قدرت زیادی برای خود کسب کرد با توجه به عوامل روانشناختی قابل ردیابی و بررسی است. از عواملی که بر شکل نگرش و رفتار وی موثر واقع شد، عامل وراثت بود. به این معنا که خاندان وی خود را جانشینان بر حق خاندان صفوی میدانستند. همچنین ایدئولوژی حاکم ـ بر جامعة سیاسی ـ نیز بر محور سیاستهای آقا محمدخان تأثیر گذاشت و بر قساوت و جسارت او مهر تأیید زد. تجربه تلخ حوادثی مانند اختگی و اسارت در دوره نوجوانی، بعدها در مسیر کسب قدرت و سلطنت به وضوح نمایان گردید. با بررسی روانشناختی و تاریخی دخالت این عوامل در شخصیت آقا محمدخان، به وضوح قابل مشاهده است.
خلاصه ماشینی:
"» 6 در اوایل بهمن 1359 دیپلماتهای امریکایی دستگیر شده(در حادثه تسخیر سفارت امریکا در تهران)، توسط دولتمردان ایران آزاد شدند که همین مسئله، زمینه لازم را برای حمله لفظی دیگر حزب ملت ایران علیه دولت وقت فراهم نمود، بهطوریکه داریوش فروهر، در روزنامه آرمان ملت، شدیدا به این امر اعتراض کرد: «دولت در این زمینه، هیچ پیروزی برای ایران به همراه نیاورد و موجب سرافکندگی شد» 7 و از طرف دیگر، حاکمان وقت ایران را به قصور در دفاع از وطن متهم نموده و نگرانی شدید خود را از فرسایشی شدن جنگ اعلام میدارد:«جنگ همه هستی ملی را به کام خود میکشد و سرنوشت فرزندان این سرزمین را رقم میزند.
3 در اوایل اردیبهشت 1360 و در حالی که بیش از هفت ماه از شروع جنگ ایران ـ عراق سپری شده بود، حزب ملت ایران، باز هم به عدم نارضایتی از فرسایشی شدن جنگ، حضور نیروهای دشمن در خاک ایران و تبعات بسیار بد آن، در همه زمینه ها برای ایران پرداخت:«تا کی ویرانی و کشتار؟دشمن را از ایران زمین برانید!!» و حاکمان وقت کشور را در این مسئله، مقصر اصلی قلمداد نمود.
اما بتدریج، هنگامیکه رهبران حزب ملت، احساس نمودند، حزب حاکم جمهوری اسلامی، به یکی از دو اصول بنیادی آنان(ملی گرایی) توجه چندانی نمی نماید، علیه آن موضع گیری کردند، با اینحال، این موضوع یعنی مخالفت با صاحبان قدرت در ایران، مانع از اقدامات آنان در دفاع از وطن نگردید، بلکه حتی بدلیل مشی تندروانه خود، برخلاف همقطارانشان در طیف ملی گرایی(یعنی جبهه ملی و نهضت آزادی)، با حزب جمهوری اسلامی برای ادامه جنگ حتی بعد از فتح خرمشهر همسو بودند."