چکیده:
دسترسی عادلانه به زمین و استفاده
بهینه از آن یکی از مولفههای اساسی
«توسعه پایدار» محسوب میشود که
محتوای اصلی آن برایجاد تعادل میان ابعاد
اقتصادی توسعه و ابعاد بوم شناختی آن. از
یک طرفء و قبول مسئولیت درقبال نیازهای
نسلهای آینده از طرف دیگر, استوار است.
از این دیدگاه» امروزه» مفهوم زمین و فضای
شهسری» هم از نظر طبیعی و کالبدی و هم از
نظر اقتصادی -اجتماعی تغییر کیفی پیدا
کرده و در نتیجه ابعاد و اهداف برنامهریزی
کاربری زمین» نیز بسیار وسیع تر و غنیتر
شده است. به طور خلاصه زمین و فضا یک
منبع عمومی حیات ویک «ثروت همگانی»و
«کالای عمومی» محسوب میشود که
استفاده از آن میباید هر چه بیشتر در راستای
تامین منافع عمومی, درحال و آینده» تحت
نظارت و مدیریت سنجیدهتر قرار گیرد. اما در
روال کنونی شهرسازی کشورء هنوز مبانی و
روشهای سامان بخشی به کاربری زمین»
براساس همان الگوهای سنتی و روشهای
شمرسازی کارکردی استوار است که هم از
نظر حقوق مالکیت و اقتصاد زمین و
ساختمان» و هم از نظر شیوه تهیه طرحهای
توسعه شهری و روشهای تقسیم و توزیع
اراضی, با نواقص و تنگناهای اساسی روبرو
است. از این نظر اصلاح نظام شهرسازی
کشور» مستلزم بازنگری و اصلاح در هر دو
زمینه است.
خلاصه ماشینی:
"به طوری که تجارب جهانی نشان میدهد،موفقیت در عرصه برنامهریزی کاربری زمین به همکاری و هماهنگی دودسته عوامل بستگی دارد که عبارتند از: الف-وجود قوانین و سیاستهای کلان مناسب در زمینه نحوه استفاده از زمین ب-استفاده از روشهای کارآمد در تهیه و اجرای طرحهای شهری و برنامه کاربری زمین &%00417RDMG004G% هدف اصلی این مقاله طرح برخی از مقولات عمده مربوط به کاربری زمین و ارائه رهنمودهای کلی در این زمینه است.
اما در طول چند دهه اخیر،درواکنش به ناکامی گسترده الگوی طرحهای جامع سنتی و مطرح شدن دیدگاهها و اهداف جدید در زمینه محیطزیست،عدالت اجتماعی،کیفیت زندگی شهری و نظایر اینها،اصولا مفهوم و تعریف«زمین و فضا»و معیارهای استفاده از آن بهکلی عوض شده و در نتیجه مبانی و اهداف«برنامهریزی کاربری زمین»ارتقاء کیفی پیدا کرده و در راستای«توسعه پایدار»قرار گرفته است.
این سه دیدگاه عبارتند از: الف-دیدگاه ساماندهی زمین(تأمین اقتدار دولت و حقوق مالکیت) ب-دیدگاه کارکردگرایی(تسهیل کارکردهای شهری و بهرهگیری اقتصادی از زمین) پ-دیدگاه توسعه پایدار(نگرش جامع و اعتلای کیفیت زندگی شهری) 2-1-دیدگاه ساماندهی زمین نخستین مقررات و ضوابط مربوط به چگونگی تقسیم اراضی شهری و تعیین شرایط استفاده از آن به موضوعاتی مثلمالکیت زمین از نظر وظایف بخش عمومی،جلوگیری از سوءاستفادههای اقتصادی از زمین،و حفظ بهداشت،ایمنی و رفاهعمومی در برابر مخاطرات و سوانح طبیعی و صنعتی برمیگردد.
از این نظر زمین دارایخواص و ویژگیهای زیر است که میباید در برنامهریزی و مدیریت زمین در کانون توجه قرار گیرد: کالایی قابل خرید و فروش نوعی فضای کارکردی نوعی منبع زیباشناختی عرصه فعالیتهای انسانی7 از دیدگاه توسعه پایدار،زمین و فضا فقط عنصری طبیعی برای تأمین نیازهای اقتصادی و کالبدی شهری نیست،بلکهبستر اصلی تمام فعالیتهای شهروندان و ابزار لازم برای تحقق خواستها و آرزوهای انسانی است."