چکیده:
تقویت هویت ملی به منظور وحدت و انسجام جمعی عام و حفظ هویتهای قومی، با اتخاذ سیاست«وحدت در کثرت»قابل تحقق است.این مقاله به بررسی جامعهشناختی رابطه هویت ملی و هویت قومی در بین جوانان کرد پرداخته و سعی کرده است به پرسشهای زیر پاسخ علمی و دقیق دهد: میزان پایبندی به هویت ملی و هویت قومی چقدر است؟ چه رابطهای بین هویت قومی و هویت ملی وجود دارد؟ عوامل مؤثر بر پایبندی به هویت ملی و هویت قومی کدامند؟ یافتههای تحقیق نشان میدهد دانشجویان کرد نسبت به همه مؤلفههای هویت ملی و هویت قومی پایبندی زیادی دارند،اما نسبت به دولت پایبندی کمی نشان میدهند.این ناشی از نوعی احساس نابرابری(تبعیض و محرومیت)است که دولت را عامل آن میدانند.همچنین،نشان میدهد بین هویت ملی و هویت قومی برخلاف برخی نظریهها رابطه معکوس و متضاد وجود ندارد،بلکه رابطه بین آنها مستقیم و سازگار است؛بدین معنی که افراد دارای هویت چندگانه هستند و در شرایط و موقعیتهای خاصی خود را با آن میشناسانند و شناخته میشوند.در تحلیل چندمتغیره،متغیر نابرابری اجتماعی اهمیت خاصی را یافت،به طوری که در تبیین و پیشبینی پایبندی به هویت ملی و هویت قومی،بالاترین سهم را دارا شد.
خلاصه ماشینی:
"در صورتی که این دو دسته نظریه یعنی نظریهای کارکردگرایی ساختاری و نظریهها با رویکرد مارکسیستی، با هم ترکیب و ادغام میشوند،بیشتر و بهتر میتوانند رابطه تعامل اجتماعی و پایبندی به هویلی ملی و قومی را تحلیل و تبیین کنند؛چون بین تعاملات اجتماعی و احساس نابرابری هویت نیز رابطه مستقیم و معنیدار وجود دارد.
(به تصویر صفحه مراجعه شود) در این مدل،هم نظریههای کارکردگرایان ساختاری و هم نظریههای استعمار داخلی و نظریه محرومیت نسبی با یک نگاه دقیقتر قرار گرفتهاند؛به طوری که نظریههای کارگردگرایان ساختاری که معتقدند افزایش تکنولوژی و وسایل تسهیلکننده ارتباطی منجر به گستره تعاملات و افزایش شناخت و آگاهی میشود و آن هم به نوبه خود باعث تقویت هویت ملی و تضعیف هویت قومی میگردد،به متغیر احساس نابرابری که نظریههای محرومیت نسبی و استعمار داخلی به آن نظر داشتند،بیتوجه بودهاند.
اکنون با نگاه تلفیقی و براساس یافتههای تجربی منتج از تحقیق، بهتر است نظریهای به این شکل مطرح گردد: اگر در جامعهای برابری و تعامل آزاد مبتنی بر تفاهم وجود داشته باشد،تغییرات بنیادی و ساختاری،توسعه تکنولوژیکی و صنعتی در شبکههای حمل و نقل و وسایل ارتباطی منجر به گسترش تعاملات و مراودات بین گروهی میشود که به تبع آن همدلی،همفکری و احساس مشترک در سطح جمعی عام افزایش مییابد و منجر به افزایش پایبندی به هویت ملی در کنار حفظ هویت قومی میگردد که نتیجه آن تقویت انسجام ملی است."