چکیده:
احمد شاملو از معدود شاعرانی است که قابلیتهای نمایشی را در اشعار خود به نمایش گذاشته است.مطالعهی نقاط اشتراک دو حوزهی نمایش و شعر،به شناخت عناصر نمایشی موجود در آثار احمد شاملو کمک شایانی میکند.اکثر اشعار شاملو،در قالب«شعر سپید»سروده شده که شعر سپید،قالب مورد علاقهی سرایندگان«شعر نمایشی»،همچون شکسپیر است.دیالوگ،مونولوگ،دستور صحنه،روایت،صوت نمایشی و همچنین توجه به دکلماسیون شعر،ازس عناصر نمایشی موجود در اشعار شاملو هستند.مرحلهی اول،خوانش صحیح و درک معنای هر شعر است؛مرحلهی دوم،تحلیل عناصر نمایشی و زدن اتود تئاتری بر مفهوم هر شعر و مرحلهی نهایی،استخراج طرح نمایشی از آن شعر است.این پژوهش،از حیث ماهیت و هدف،از نوع تحلیلی و تبیینی است و به روش کتابخانهای انجام پذیرفته است.ابزار گردآوری اطلاعات در این پژوهش،تهیهی فیش از منابع مکتوب،انجام مصاحبه و مشاهدهی نمایش است.
خلاصه ماشینی:
"پیشینهی تحقیق از جمله نویسندگانی که در کتب خود،به جنبههای نمایشی اشعار احمد شاملو نظر داشتهاند،میتوان به اشخاص زیر اشاره کرد:سید علی صالحی در شرح شوگران،تقی پورنامداریان در سفر در مه،پروین سلاجقه در نقد شعر معاصر:امیرزادهی کاشیها...
»(قاسمنژاد،1831:098-198) با توجه به مطالب بالا و در نظر داشتن اینکه احمد شاملو برجستهترین نمایندهی شعر سپید فارسی است؛در نتیجه،اشعار وی ویژگیهای«شعر نمایشی»و«شعر روایی»(که نوعی از شعر نمایشی است)را داراست و به لحاظ جنبههای نمایشی،بسیار قابل بررسی است.
اشعار توصیفی با دیالوگهای پراکنده این گروه،اشعاری هستند که قسمتی از آنها دیالوگ یا مونولوگ(تکگویی نمایشی) دارد و دیالوگها،در میان توصیف حادثهای نمایشی(دراماتیک)شکل گرفتهاند؛مثل شعرهای:«سرود مردی که خودش را کشته است»از مجموعهی قطعنامه،«رکسانا»، «سرودمردی که تنها به راه میرود»،«شعری که زندگیست»،«سفر»،«مه»،«تردید»، «مرگ نازلی»،«مرغ باران»،«سرگذشت»و«غزل بزرگ»از مجموعهی هوای تازه،«سفر» (خدای را...
»(همان،342) ویژگیهای یاد شده در مورد«مرگ ناصری»،نشان میدهد که احمد شاملو علاوه بر اینکه به تصاویر سینمایی علاقه داشته،از فن سینما نیز اطلاعات کافی داشته است و از این اطلاعات،به بهترین نحو در تصویرسازی اشعار خود سود برده است.
در این مقاله،با اضافه کردن«حرکات تلفیقی»(که ترکیب سه حرکت تعریف شده به وسیلهی سیروس شاملو است)،اشعار شاملو را با توجه به چهار نوع حرکت،بررسی میکنیم: الف)حرکات نشانهای یا نمادین (Symbolic) :نشانههای شمایلی و نمادین درام در شعر شاملو از طریق این نوع حرکات،قابل اجرا هستند.
»(دیگر شعر نمادین شاملو)،به وسیلهی گروه نمایشی سیروس شاملو،اخیرا (اردیبهشت /9831یادروز احمد شاملو)با همین عنوان،اجرا شده است.
7. نتیجهگیری اشعار احمد شاملو به چهار دلیل،دارای جنبههای نمایشی ویژهای هستند: الف)شاملو،قالب سپید را بر سایر قالبهای شعری ترجیح داده است و شعر سپید قالبی مناسب برای«شعر نمایشی»و«شعر روایی»(نوع شعر نمایشی)است؛ب)او نوع ادبی«شعر حماسی»را برای اشعارش برگزیده است."