چکیده:
جنبش مشروطهخواهی هنگامی که در ایران پا گرفت،شهرهای جنوبی ایران از آن جمله شیراز نیز تحت تأثیر این رویداد قرار گرفت و مبارزه میان مشروطهخواهان و مستبدین شهر و تشکیل انجمنها آغاز شد.خاطرات پیر روشنضمیر وقایع شیراز را از مشروطه تا پهلوی شرح میدهد.محمد حسین استخر نویسندهی این خاطرات از روزنامهنگاران برجستهی فارس است.او در سال 7921 ش.اقدام به انتشار روزنامه «استخر»میکند که انتشارش تا چند دهه ادامه مییابد.در سن هفتاد سالگی همزمان با جنبش ملی شدن نفت،به فکر گردآوری و انتشار مجموعه خاطرات مربوط به رویدادهای فارس به نام«خاطرات پیر روشنضمیر»میافتد.چون استخر خود از سرشناسان فارس و عضو حزب دموکرات فارس بوده است در بطن وقایع حضور داشته و از آنها آگاهی داشته است ولی چون در سن کهولت اقدام به نگارش خاطرات خود کرده،ممکن است تا حدودی حافظهاش او را یاری نکرده تا خاطراتش واقعا آنطوری که میخواسته به نگارش آمده باشد.اما با این وجود خاطراتش میتواند به عنوان منبعی ارزنده در این مقطع برای فارس به حساب آید.
خلاصه ماشینی:
"پیر روشنضمیر *پروین رستمی کارشناسی ارشد تاریخ(دانشگاهی بین المللی امام خمینی(رحمه الله)) (به تصویر صفحه مراجعه شود) *خاطرات پیر روشنضمیر(فارس از مشروطه تا پهلوی) *محمد حسین استخر *به کوشش:مسعود شفیعی سروستانی *شیراز،انتشارات آوند اندیشه،چاپ اول 7831،تعداد صفحات 063چکیدهجنبش مشروطهخواهی هنگامی که در ایران پا گرفت،شهرهای جنوبی ایران از آن جمله شیراز نیز تحت تأثیر این رویداد قرار گرفت و مبارزه میان مشروطهخواهان و مستبدین شهر و تشکیل انجمنها آغاز شد.
(صص 441-051) استخر از میهندوستانی است که از حضور بیگانگان در کشور و شهرش احساس انزجار و تنفر،و در میان خاطراتش آنرا ابراز میکند و مقالههای (به تصویر صفحه مراجعه شود) ابراهیمخان قوام الملک،پسرش علی قوام و سردار سپه(3031 ش) تندی برعلیه حضور و دخالت آنان مینویسد تا جاییکه منجر به تبعیدش در دوران حکمرانی عبد الحسین فرمانفرما به کازرون میشود البته خود نیز توضیح میدهد که فرمانفرما این تبعید را به مصلحت وقت انجام میدهد که جلوی اعتراض بیشتر کنسول انگلیس را که ممکن بود عواقب یدی برای نویسنده داشته باشد،بگیرد و استخر به هیچوجه به عنوان یک تبعیدی در کازرون حضور نداشته و به مثابهی یک میهمان از او استقبال کردهاند.
(البته مصصح تاریخ آنها را آورده است)روز ورود سید عبد الحسین لاری به دعوت انجمن اسلامی از لار به شیراز(ص 94)تاریخ مرگ حبیب اله خان قوام الملک(ص 751)تاریخ دقیق تبعید خود(استخر)به کازرون به علت انتشار مقالهای در نکوهش قرارداد وثوق الدوله و انگلیسیان."