خلاصه ماشینی:
"02 شهید مطهری ضمن اشاره به فرازهای این خطبه،خاطرنشان میسازد: حضرت علی علیه السلام به چنان آزادگی و وارستگی رسیده بود که اینگونه به دیگران میدان میداد آزادانه حقایق را بازگویند و از تذکر و نصیحت کردن و انتقاد نمودن،اجتناب نکنند؛زیرا کسی که بر حق میباشد و به دنبال احقاق حق افراد جامعه بوده و مدافع حقجویان است،از«حقگویی» پروایی ندارد.
چه بسا افراد نادان که نزد خود و با ذهن علیل خویش موارد مباحی را خلاف تلقی کرده و به عنوان نهی از منکر،دیگران را از آن کار منع میکنند یا آن که عمل روایی را ناروا و خلاف میپندارند؛مثل آن فردی که تصور میکرد کشاورزی امام باقرعلیه السلام در هوای گرم و طاقتفرسا،برای دنیاطلبی است و خواست حضرت را در اینباره موعظه کند،که امام به خوبی جوابش را داد و فرمود: «سوگند به خداوند!اگر در این حال(کارکردن در مزرعه)بمیرم،در حین انجام طاعتی از طاعات خداوند جان سپردهام؛من میخواهم با کار و کوشش،خود را از تو و دیگران بینیاز سازم».
62 به علاوه از دیدگاه اسلام هر فردی باید در درجه اول از خود انتقاد کند،افکاری که دارد با موازین حق و فضیلت بسنجد و اندیشههای پلید و مسموم را از ذهن دور کند،رفتار و گفتار خود را نیز ارزیابی نماید،بدیها را ترک گوید و خود را به خصال خوب آراسته و از امور زشت منزه سازد؛ چنان که امام حسین علیه السلام فرموده است: «از عوامل ارشاد مرد عالم،این است که خود گفته خویش را مورد انتقاد قرار دهد،حقایق را از جهات گوناگون ببیند و از آنها آگاه گردد»."