چکیده:
(IBیکی از چالشهای مهم پیش روی هر دولتی در اقتصاد،اشتغال میباشد که بدون پرداختن به این مسأله پیشرفت و آبادانی کشور مهوم واقعی خود را پیدا نمیکند و هر دولتی ملزم است تا معضل بیکاری را در کشور متبوعش حل نماید.
باتوجه به مزایای فراوان کشور در زمینههای مختلف اقتصادی میتوان فرصتهای موجود را بهتر شناخت تا با استفاده از این شناخت،مدیریت لازم در زمینه اشتغال و رفع معضل بیکاری بهتر و راحتتر صورت پذیرد.
باتوجه به اهمیت ویژهای که مدلهای اقتصاد منطقهای در تجزیه و تحلیل اشتغال و ارائه راهحل مناسب،جهت رفع مشکل بیکاری دارند و در کشور ما کمتر به این مدلها پرداخته شده است،در این مقاله برآنیم تا بااستفاده از یکی از این مدلها با عنوان مدل تغییر-سهم مزیتهای استان تهران و شهرستانهای تابعه آن را طی سالهای 1365-1355 و 1379-1375 بررسی نماییم.
نتایج تحقیقات نشان میدهد که طی دوره زمانی 65-1355 استان تهران فقط در فعالیتهای خدمات و سایر،دارای رشدی بالاتر از رشد مورد انتظار بوده است.طی این دوره فعالیتهای کشاورزی، معدن،صنعت و ساختمان دارای تغییرات ساختاری منفی بودهاند که نشاندهنده آن است که ترکیب فعالیتهای مذکور مطلوب نبوده است،اما فعالیتهای دیگر از ترکیب مطلوبی برخوردار بوده است.تغییرات ناشی از مزیت نسبی فعالیتها در این دوره منفی بوده است که بیانگر عدم وجود مزیت نسبی و رقابتی در این استان نسبت به دیگر مناطق کشور است.
طی دوره زمانی 75-1365 بخشهای معدن،صنعت،آب و برق و گاز،ساختمان و خدمات اداری دارای رشدی بالاتر از متوسط ملی بودهاند و فقط بخش کشاورزی و سایر،رشدی کمتر از متوسط ملی دارند.در این دوره نیز فقط بخش کشاورزی و سایر هستند که تغییرات ساختاری منفی دارند که نشاندهنده ترکیب نامطلوب فعالیتهای موجود در این دو بخش است.در این دوره نیز به دلیل منفی بودن تغییرات رقابتی،بخشهای کشاورزی،صنعت،آب و برق و گاز و خدمات،استان همانند دوره قبل در کل فاقد مزیتهای نسبی و رقابتی نسبت به دیگر مناطق کشور میباشد.
طبق بررسیهای صورتگرفته برای سالهای پس از 1375 نیز تفاوت خاصی در تحلیلهای صورت گرفته به چشم نمیخورد.
خلاصه ماشینی:
"تغییرات ناشی از مزیت نسبی فعالیتها حاکی از آن است که شهرستان تهران نسبت به استان،مزایای رقابتی چندانی در تمام فعالیتهای اقتصادی ندارد و بیشتر محیط مناسبی برای فعالیت کشاورزی است که این محیط مناسب نیز چندان چشمگیر نمیباشد (جدول شماره 6) در دوره 75-1365 تمام فعالیتها به جز کشاورزی و سایر،دارای رشد اشتغال مثبت بودهاند اما با توجه به سهم ملی،تمام فعالیتهای اقتصادی به جز بخشهای معدن و ساختمان در این دوره دارای رشد کمتری از مقدار موردنظر بودهاند و در کل نیز تغییر اشتغال شهرستان از مقدار مورد انتظار به میزان 014/218 نفر کمتر است.
تغییرات رقابتی ناشی از مزیت نسبی نیز همانند دوره قبل بیانگر واقعیتند که تمامی بخشها به جز بخش کشاورزی دارای بستر مناسبی برای فعالیت در این شهرستان هستند که این بستر برای بخش خدمات و پس از آن برای بخش صنعت چشمگیر است (جدول شماره 10) جدول شماره(9):نتایج تحلیل تغییر-سهم برای شهرستان کرج در مقایسه با کل استان طی دوره 65-1355(واحد:نفر) (به تصویر صفحه مراجعه شود) جدول شماره(10):نتایج تحلیل تغییر-سهم برای شهرستان کرج در مقایسه با کل استان طی دوره 75-1365(واحد:نفر)(به تصویر صفحه مراجعه شود) 4-4 نتایج مربوط به شهرستان ورامین رشد اشتغال در این شهرستان در دوره 65-1355 برای تمامی فعالیتها مثبت بوده است و بیشترین مقدار افزایش در این دوره مربوط به بخش خدمات میباشد که به میزان 26436 نفر شغل در این دوره برای این بخش ایجاد شده است."