خلاصه ماشینی:
اما این پرسش برمیآید که چرا دکتر جعفری دهقی از این کتاب یاد کردهاند؟ در نهضت علمی و ادبی قرن چهارم و پنجم هم آثار بسیاری به زبان فارسی در حوزههای مختلف علمی نوشته شده است که نویسندگان آنها از اصطلاحات علمی و فارسی به جای کلمات و ترکیبات عربی استفاده میکردند(صفا،1371،ج 1،صص 606-610)؛از جمله آثار فارسی ابن سینا(صص 625-626)یا کتاب التفهیم لاوائل صناعهء التنجیم،از ابوریحان بیرونی،که هر دو نسخهء فارسی و عربی آن در دست است(همان:629-630).
دکتر جعفری دهقی در ادامه نوشتهاند:«پیش از این نیز در غالب آثار علمی،به ویژه متون پزشکی،واژهها و اصطلاحات گویشی مورد توجه واقع شده و برای مثال،سید اسماعیل جرجانی در ذخیرهء خوارزمشاهی پارهای از این قبیل اصطلاحات را به گویش نیشابوری یاد کرده است»(ص 11).
محمد امین ادیب طوسی طی چندین مقاله با عنوان«کان ملاحت»در نشریهء دانشکدهء ادبیات تبریز سالهای 1344 تا 13345، اشعار کتاب کان ملاحت و از جمله ترکیببند موردنظر را معنی و برخلی لغات را شرح کرده است.
از آنجا که دکتر جعفری دهقی ترکیببند را از نسخهء دبیرسیاقی نقل کردهاند و معنی شرح واژگان را از کتاب نوید دیدار و مقالات ادیب طوسی و دکتر نوابی،این تصحیحات را اعمال نکرده و یا در پانوشت یادآور نشدهاند و این موجب اختلاف اشعار با آوانویسی و معنی آن گردیده است.
آقای شهیدی برای بررسی روایت مسعودی،عبارات عربی را از مروج الذّهب،تصحیح محمد محیی الدین عبد الحمید نقل کرده و اساس کار خود را بر ترجمهء ابو القاسم پاینده بنا نهاده است.
ابو القاسم پاینده-که شهیدی ترجمهء او را اساس کار خود قرار داده-این عبارت را چنین ترجمه کرده است:«و انگشتری خاص مخارج بود که نگین یاقوت سرمهای داشت و نقش آن تأمّل بود» (پاینده،1378:262).