چکیده:
در ایران باستان دین مردان همواره یکی از عوامل سرنوشت ساز جامعه بوده و از جایگاه ویژه ای برخوردار بوده اند و در طبقه بندی های اجتماعی در راس جامعه قرار می گرفته اند. اجرای مراسم مذهبی و خواندن سرودهای دینی بر عهده آنان بود که بعدها با قدرت گرفتن آنان در تصمیم گیریهای پادشاهان و دادن مشاوره به آنان نقش مهمی را ایفا می کردند. از اهمیت آنان در متون اوستایی و پهلوی سخن گفته و درباره وظایف آنان مطالبی نقل شده است. پژوهش حاضر مقدمه با توضیحاتی درباره جایگاه دین مردان در جامعه آن زمان، بنابر متن اوستا و پهلوی آغاز شده است. سپس درباره مغان پیش از زردشت و وظایفشان توضیحاتی داده شده است. پس از آن دین مردان کیش زردشتی و وظایفی که بر عهده داشته اند، بنابر متن های اوستا و پهلوی و نوشته های پژوهشگران ایران شناس بررسی شده و در انتها نیز نتیجه گیری ذکر گردیده است.
Clergymen have always been one of the fateful factors of the society and have had important positions in ancient Iran. They have been on the top of social classifications and have performed rituals and Hymns. Later on، when they became powerful، they fulfilled important role in the kings' decisions and also gave they advice to them. In Avesta and Pahlavi، there are many subjects about the duty and importance of clergymen. The present research deals with the duty of clergymen in Ancient Iran. The introduction talks about the place of clergies according to Avesta and Pahlavi texts and also Iranology researches، then it goes on to explain clergy before Zoroaster and Zoroastrian priests and their duties.
خلاصه ماشینی:
پژوهشهای تاریخی(علمی-پژوهشی) دانشکده ادبیات و علوم انسانی-دانشگاه اصفهان دورهء جدید،شماره 1،بهار 1388،ص 112-101 وظایف دین مردان در ایران باستان دکتر کتایون فکری* چکیده در ایران باستان دینمردان همواره یکی از عوامل سرنوشتساز جامعه بوده و از جایگاه ویژهای برخوردار بودهاند و در طبقهبندیهای اجتماعی در رأس جامعه قرار میگرفتهاند.
پس از آن دین مردان کیش زردشتی و وظایفی که بر عهده داشتهاند،بنابر متنهای اوستا و پهلوی و نوشتههای پژوهشگران ایرانشناس بررسی شده و در انتها نیز نتیجهگیری ذکر گردیده است.
اگر هیربدی را مرتبهء پایینتر از موبد اورمزدی یا موبدان موبدی بگیریم پس چرا آن دو نفر علاقهمند بودند نام هیربدی از آنها بیشتر برده شود؟در کتیبهء کردیر در نقش رجب بند 28 نیز آمده که او هیربدی و موبدی را در یک زمان داشته است.
از میان مهرهای پیدا شده از زمان ساسانیان نیز به این عنوانها برمیخوریم:1-موبد ایالتی(موبدی که دارای منصب اداری ایالتی است)؛2-موبد؛3-موبد اورمزد؛4-مغ،مغ اندرزبد؛5-مغ نسان اندیمانگاران سالار (nasa?n-andi?ma?nga?ra?n sa?la?r) که تنها می دانیم یکی از مقامات عالیرتبه مذهبی بوده و احتمالا علاو بر عنوان مذهبی مسؤولیتی نیز داشته است (123 P /51).
مغان که پیش از این دربارهء آنان سخن گفتیم،در زمان ساسانیان در پایینترین درجهء دین مردان قرار داشتند؛اما شمار فراوان مهرهای به دست آمده با عنوان مغ،نشاندهندهء فعالیت بسیار آنان در دستگاه دولتی و مسؤولیت آنان در نظارت بر معاملات اقتصادی بوده است(13/ص 132).