چکیده:
طایفه تکلو از طوایف قزلباش در تشکیل حکومت صفوی نقش عمدهای ایفا کردند، آنها
برای کسب مقام و مراتب بالاتر در دربار فعالیتهایی انجام دادند که در دوره شاه
طهماسب اول گروهی از آنها قتل عام شدند، اما موجودیت خود را در تشکیلات صفویان حفظ
کردند.تا سال 1005 ه/1596 م که شاه عباس آنها را حذف کرد این طایفه بهطور علنی و
غیر علنی توطئهای زیادی را علیه صفویان تدارک دیدند و در تضعیف حکومت صفویه
نقشآفرین شدند.پس از فوت شاه عباس اول در بسیاری از حوادث بهخصوص از بین رفتن
شاهزادگان و خاندان صفوی دخالت داشتند و با حمایت از برخی شاهزادگان به درگیریهای
درون درباری دامن میزدند.باز شدن دست قزلباشان در قتل شاهان صفوی که تکلوها در آن
بینقش نبودند، باعث از بین رفتن قداست معنوی و تغییر باور عمومی و اعتقاد قزلباشان
نسبت به شاهان صفوی گردید که این امر باعث ضعف و ایجاد هرجومرجهای پس از فوت شاه
طهماسب اول و جدایی هرچه بیشتر دینسالاری از حکومت در دوره شاه عباس اول
گردید.مخالفتهای تکلوها از جنبه سیاسی و نظامی نیز ضربههای اساسی بر حکومت صفویان
وارد کرد، چراکه آنان برای مخالفت با صفویان به همکاری با عثمانیان و حمله آنان
به ایران در سال 940 هجری پرداختند که از این رهگذر نیز صدمات جدی
بر صفویان وارد آمد.
خلاصه ماشینی:
"وی پس از چندی مجددا شورش کرد و در شروان سکه به نام خود زد و خطبه به نام خود خواند و اعلام استقلال نمود که شاه طهماسب برای سرکوب وی سپاهی به فرماندهی پسر خود اسماعیل دوم روانه ساخت، القاسب میرزا پس از شکست به دربار شاه سلیمان پناه برد که به همراه الامه سلطان تکلو بهترین مشوق برای لشکرکشی دوباره دولت عثمانی به خاک ایران شدند، عثمانیان با لشکری بسیار عظیم در سال 955 ه/1548 م مجددا به آذربایجان حمله کردند، تبریز را تصرف نمودند و حتی تا اصفهان مرکز ایران پیش آمدند و برخوردهای متعدد و سختی بین سپاه ایران و عثمانی در این منطقه و نواحی جنوبیتر مانند شیراز، شولستان، بهبهان و شوشتر و غیره رخ داد، القاسب و الامه سلطان نیز خرابیهای زیاد بهوجود آوردند.
تکلوها بهدست شاهان مختلف صفوی سرکوب گردیدند، اما پس از مدتی مجددا درصدد برآمدند بر اوضاع مسلط شوند، در هرجومرجهای عصر شاه طهماسب اول و پس از مرگ شاه با شرکت در دسیسهها و توطئهها مشکلات جدی برای حکومت آفریدند و در راستای مخالفت خود حتی به عثمانیان پیوستند و ضربههای اساسی بر پیکر حکومت صفویان وارد ساختند، آنان پس از چهارمین نوبتی که قتل عام شدند-در دوره شاه عباس-به خاک عثمانی پناهنده شده و به مبارزه علیه دولت صفوی و تضعیف این حکومت ادامه دادند."