خلاصه ماشینی:
"نوروز خجند (به تصویر صفحه مراجعه شود) @دکتر عبد الله جان میربابا و دکتر لقمان بایمت أف آکادمی علوم تاجیکستان دومین شهر تاجیکستان از لحاظ جمعیت و صنعت،شهر باستانی خجند واقع در قسمت شمالی این جمهوری میباشد.
جمعی از عناصر و اجزای جشن نوروز مسلما به آب و آبیاری و بزرگداشت آن مربوط بودند،مثلا در خجند و نواحی اطراف آن،آبپرتائی3 یا موسم تقسیمات آب عادتا از 24 ماه فوریه(اسفند)آغاز میگردید و اولین آب نصیب شهر و روستای اونچی میشد.
اهالی شهر خجند با فرارسیدن ششهء نوروزی یعنی 22 مارس مطابق با اولین روز فروردینماه طبق گفتهء ابن یمین فریومدی: وقت آنست که از خانه کنند به تماشاسوی گلزار گذار حبذا نزهت ایام بهار، که برد ز اهل خرد صبر و قرار پیر و برنا،مرد و زن منازل شهری خویش را ترک نموده، به دشت و دمن و مناطق تجمع برگزارکنندگان جشنها میرفتند.
این سنگ نگاره چیرگی تابستان بر زمستان و تحویل سال نو را نمایش میدهد (به تصویر صفحه مراجعه شود) شهر خجند قطعهء موردنظر خود را به صورت صفه یا کوشک آراسته و ایام عید و دیگر لحظات تفریحی را در آن برگزار و سپری مینمودند.
دههء اول نوروز خجندیان به همراهی اهلبیت، هم محلهایهای خویش به باغات کنار شهر و ساحل رودها رفته مثل سایر مناطق تاجیکنشین،ضیافتی به نام«آش درویشان»برپا میکردند.
مضمون بیشتر سرودهای مزبور عبارت بود از هزل و شوخیهای ظریفانه،مثلا ترانهء نوروزی که در سالگرد ورود سپاه روسیه به خجند سروده شده از این قرار است: اروس آمد در خجند، کل عیسی سرکار شد چون عنایت بای کامل عظمت دمدار شد8 سال نو مبارک باشد!!"