چکیده:
شبکه وجوهات شرعیه، پشتوانه مالی نهضت امام خمینی و مجرای مالی ویژهای بود که از طریق آن، وجوه شرعی تحت نظارت امام و وکلای وی برای مصارف مشخص هدایت میشد. این وجوه، نهضت را مستقل نگه میداشت و برای تداوم حیات آن حائز اهمیت اساسی بود. کارکرد این شبکه امری بالنسبه آشکار و ساواک به طور کلی از جریان تحویل، انتقال، توزیع و تخصیص وجوه در آن آگاه بود و به روشهای مختلف در صدد کسب اطلاعات از آن برآمد. این شبکه شبیه سایر شبکههای موجود مربوط به مراجع دیگر عمل میکرد اما چون پشتوانه نهضتی انقلابی بود، فعالیت آن امری سیاسی محسوب میشد و از همین رو ساواک در صدد ایجاد اختلال در ساختار و کارکرد آن و نهایتا تخریب و فروپاشی آن بود. اطلاعات مکتسبه سازمان، نشان میداد که این شبکه در ایران، نمایندگان و اعضای رده بالایی دارد که بیشتر در مرکز ایران (قم و تهران) مستقر هستند و افزون بر آن نمایندگانی در حوزههای جغرافیایی کوچکتر برای استمرار و پویایی آن تلاش میکنند. ساواک تلاش میکرد با نفوذ به درون این شبکه، اعضای آن در ردههای مختلف را شناسایی کند و به اشکال مختلف فعالیت اعضاء و شاکله آن را از هم بگسلد و نهایتا نهضت را از پشتوانه مالی محروم کند. نوشتار حاضر با اتکا به اسناد، به بررسی و تحلیل طرحها، برنامهها و اقدامات ساواک برای تخریب و ناکارآمدسازی شبکه وجوهات شرعیه در نهضت امام پرداخته است.
خلاصه ماشینی:
درباره پرونده انفرادي وي نک : مرکز بررسي اسناد تاريخي ، آيت الله شيخ شهاب الدين اشراقي ، ١٣٩٢: ١٧٨) ساکن و تبعه کشور عراق در شبکه وجوهات ، سبب شده بود ساواک کنترل فعاليت هاي او را از طريق منابع و مرتبطين خود در ايران و عراق در دستور کار قرار دهد.
(مرکز بررسي اسناد تاريخي ، آيت الله شيخ شهاب الدين اشراقي ، ١٣٩٢: ٢٦١، ٢٥٩، ٢٥٧، ٩١، ٨٤، ٥٣) حاج آقا مصطفي خميني هم تحت مراقبت عوامل و منابع ساواک قرار داشت و فعاليت هاي وي به ويژه مسافرت هايش مانند مسافرت به عربستان در ايام حج که با شبکه مالي نهضت مرتبط بود، توسط آنها به سازمان گزارش مي شد.
ضمنا ياد شده وجوهاتي نيز توسط شيخ نصرالله خلخالي در عراق جهت آيت الله خميني حواله مي نمايد و اخيرا نيز به بخش سانسور دستور داده شده که کليه مکاتبات وي کنترل گردد (مرکز بررسي اسناد تاريخي ، آيت الله حاج سيد محمدصادق لواساني ، (71 :1395 مکاتبات آيت الله اشراقي نيز مشمول سانسور ساواک مي شد؛ شهاب الدين اشراقي نماينده خميني نامه اي از قم بوسيله پست در پاسخ نامه لاهوتي به گرمسار ارسال داشته و ضمن آن وصول مبلغ ٣٠٠٠٠ ريال را که از بابت سهم امام توسط شخصي به نام حاج اصغر علي پور در گرمسار قبلا به لاهوتي پرداخت شده و وي نيز به شهاب الدين فرستاده تا به حساب خميني منظور شود اعلام نموده و قبض رسيد مبلغ فوق را نيز ضميمه نامه کرده است .