چکیده:
ریشه یابی نمادهای مذهبی ایران باستان از جمله امور مهمی است که اگر بر مبنـای تحقیـق و پژوهشـی
علمی و بدون جانبداری صورت پذیرد، می تواند راه روشنی را در پـیش پـای دوسـتداران ایـن مـرز و بـوم و
فرهنگ قرار دهد. زیرا بسیاری از مجادلات مذهبی ناشی از عدم شناخت ریشه ها و باورهای دینی بوده و می
تواند سبب برداشت های غلط و گاه متعصبانه گردد که در نهایت منجر به محکوم کردن بسـیاری از باورهـای
مومنان مذهبی در هر دین و اعتقادی گردد. در این تحقیق سعی گردیده با شناسـایی تمـدن هـای زادگـاه و
انتقال دهنده نمادهای مذهبی ، به بررسی ریشه های سازنده قرص بالدار پرداختـه و تئـوری هـای مختلـف
باستان شناسان و پژوهشگران ادیان را در شناسایی جزییات آن بررسی نمـاییم . در مقالـه حاضـر بـا مطالعـه
کتابخانه ای تلاش گردید به اولین نمونه های این نماد دست پیدا کرده و رونـد تغییـرات آن در تمـدن هـای
مصر، اورارتو، سومر، آشور، هخامنشی، اشکانی و ساسانی بررسی گردد. قرص بالدار یکی از مهمترین نمادهای
مذهبی است که در تمدن مصر زاده شد و در طی انتقال فرهنگی از مسیر تبادلات گوناگون به تمدن اورارتـو
سپس آشور و در نهایت به قلمرو هخامنشی و ساسانی منتقل گردید. هر چند در طی این سفر جزییاتی از آن
کاسته شد و بر مبنای باورهای مذهبی مناطق مختلف اضافاتی به آن الحاق گردید اما در نهایت عنصر بصـری
را در سایت های تاریخی ایران منجمله تخت جمشید و نقش رستم به وجود آورد که بـه نـام کلـی "فروهـر"
نامیده می شود.
خلاصه ماشینی:
پژوهش حاضر به شيوه تطبيق بين نماد قرص بالدار در تمدن هاي گونـاگون صـورت گرفته و داده ها و اطلاعات به روش کتابخانه اي گردآوري شده و از روش تطبيقي - تحليلي بهره گرفته شـده و براي مطالعه سير تحولات تاريخي اين نماد تلاش شده است تا بر اساس ساختار شـباهت هـا و تفـاوت هـاي موجود در نماد ديسک بالدار و با استناد به منابع باستان شناسي و تاريخي، سير تحولات و توسـعه آن ، مـورد بحث و کنکاش قرار گيرد.
p ,١٩٧٨ ,Vakili &Diba ) اگر فرض را بر آن بگذاريم که سنگ نگاره قيزقاپان يا آرامگاه کي کاووس در شمالشرق عراق حوالي سليمانيه امروزي مربوط به اوايل هخامنشي باشد مي توان رد پاي قرص بالدار را در اين نقطه نيز رديابي نمود.
بر روي يک سکه نماد قرص بالدار در بالاي در ورودي بناهايي ترسيم شده که احتمالا آتشکده زردتشتي بوده و درفش کاوياني نيز در کنار آن وجود دارد.
اين جداسازي شايد مفهومي جديد در باورها و عقايد اوايل هخامنشي دارد و سپس تصوير واضحي از قرص بالدار در کتيبه نقش رستم با المان هاي بال و نيم تنه اي که دست راست خود را بالا آورده و نيم تنه در دايره اي محاط شده است .
A comparative study on the symbols of ancient Iran and its effect on post-Islamic carpets.
The Wing Disc is widely regarded as one of the most significant religious symbols originating from ancient Egypt.