چکیده:
ارزیابی میزان توسعهیافتگی جوامع از دغدغههای برنامهریزان منطقهای در همه کشورها بوده است. بهکارگیری معیارهای کمّی جهت سطحبندی سکونتگاهها منجر به شناخت میزان نابرابری نقاط سکونتگاهی شده و معیاری جهت کاهش و رفع نابرابریهای میان آنها محسوب میگردد. برای رفع عدم تعادل منطقهای، باید مناطق از نظر میزان برخورداری در زمینههای مختلف شناسایی و سطحبندی شود. هدف این پژوهش، شناسایی مناطق محروم و برنامهریزی برای کاهش شکافهای درون منطقهای جهت نیل به توسعه متوازن است. در این پژوهش 12 شاخص جهت بررسی توسعهیافتگی در چارچوب آنالیز تاکسونومی عددی اقدام به سطحبندی درجه توسعهیافتگی شهرستانهای استان بوشهر، انتخابشده است. روش کار این تحقیق توصیفی- تحلیلی است. در این سطحبندی، شهرستان بوشهر با ضریب توسعهیافتگی 0.01382 برخوردارترین و شهرستان جم با ضریب 0.724444 محرومترین شهرستان استان شناساییشده است. بر پایه این تحقیق الگوی مرکز-پیرامون بر ساختار فضایی استان بوشهر حاکم است.
Assessing the level of development of communities has been a concern for regional planners in all countries. The use of quantitative criteria for the classification of settlements leads to understanding the level of inequality between residential areas and provides a measure to reduce and eliminate these inequalities. To address regional imbalances, regions need to be identified and classified based on their level of development in different areas. The aim of this research is to identify disadvantaged areas and plan for reducing intra-regional disparities to achieve balanced development. In this study, 12 indices have been selected within the framework of numerical taxonomy analysis to assess the level of development and classify the counties of Bushehr Province. The research method used in this study is descriptive-analytical. Based on this classification, Bushehr with a development coefficient of 0.01382 is the most developed city, while Jam with a coefficient of 0.724444 is identified as the most disadvantaged city in the province. The results of this research indicate a center-periphery pattern dominating the spatial structure of Bushehr Province.
خلاصه ماشینی:
سطح بندی توسعه یافتگی شهرستانهای استان بوشهر با استفاده از مدل تاکسونومی عددی تاریخ دریافت مقاله : ١٤٠٠/١٢/١٨ تاریخ پذیرش نهایی مقاله : ٠٢/٠١/ ١٤٠١ غلامرضا مرادی (استادیار گروه مهندسی شهرسازی، دانشکده هنر و معماری، دانشگاه سلمان فارسی، کازرون) مهسا دهقانیان (دانشجوی کارشناسی ارشد برنامه ریزی منطقه ای، دانشگاه شیراز، شیراز) چکیده ارزیابی میزان توسعه یافتگی جوامع از دغدغه های برنامه ریزان منطقـه ای در همـه کشـورها بـوده است .
در این پژوهش ١٢ شاخص جهت بررسی توسعه یـافتگی در چـارچوب آنالیز تاکسونومی عددی اقـدام بـه سـطح بنـدی درجـه توسـعه یـافتگی شهرسـتانهـای اسـتان بوشـهر، انتخاب شده است .
از آنجـا کـه هدف این تحقیق سطح بندی توسعه یافتگی شهرستانهـای اسـتان بوشـهر، جهـت اولویـت بنـدی توسعه منطقه ای جنوب کشور است ، با توجه بـه نـرخ مشـارکت اقتصـادی، نـرخ باسـوادی زنـان، معدن، کارگاههای صنعتی، اشتغال واحدهای صنعتی، تراکم راهها، سفرهای درون استانی، دفـاتر ICT، توانبخشی، آموزش دیدگان فنی و حرفه ای، بیمارستان، مراکـز جـامع سـلامت ، سـعی در انتخاب یک شهرستان به عنوان مناسب ترین و دارای بیشترین پتانسـیل جهـت سـرمایه گـذاری و برنامه ریزی توسعه در منطقه کرده است ؛ همچنین برای وزن دهی به معیارهـا، از مـدل آنتروپـی در محیط نرم افزار ٢٠٠٧ Excel استفاده شده، سپس با استفاده از مـدل تاکسـونومی عـددی بـه ارزش گذاری معیارها در محدوده موردمطالعه پرداخته شده است .
روش تجزیه وتحلیل تاکسونومی یکی دیگر از روشهای معمول در بررسی سـطح توسـعه ی مناطق یا نقاط موردمطالعه و گروه بندی آنها در مجموعه های همگن است کـه در ســال ١٩٨٦ توسط سازمان یونسکو برای سنجش سطح توسعه ی کشـورها توصـیه گردیـد.