چکیده:
آذربایجانیان چون عموم ساحتهای اندیشه و علم و اقتصاد و سیاست و فرهنگ ایرانزمین، در عرصه فرهنگنویسی برای زبان فارسی نیز، هم پیشگام و هم سختکوش بودهاند. ثمره تلاش آنان در این حوزه، زمانهای بسیار مدید از کهنترین ادوار زبان فارسی دری با نمونههای کهنی همچون فرهنگ قطران (از قرن پنجم هجری قمری)، تا سالهای اخیر و نمونهای چون فرهنگ بزرگ سخن (چاپ 1381ش.) را شامل میشود. این سابقه و سنت، کارنامهای است عتیق و پربار که در جستار حاضر گزارش موجزی از این تلاش سترگ و پیوسته تاریخی با مروری بر مشهورترین و شناختهترین نمونههای فرهنگ فارسی نوشتهشده به دست آذربایجانیان را با نگاهی نقادانه از نظر میگذرانیم.هم پیشگام و هم سختکوش بودهاند. ثمره تلاش آنان در این حوزه، زمانهای بسیار مدید از کهنترین ادوار زبان فارسی دری با نمونههای کهنی همچون فرهنگ قطران (از قرن پنجم هجری قمری)، تا سالهای اخیر و نمونهای چون فرهنگ بزرگ سخن (چاپ 1381ش.) را شامل میشود. این سابقه و سنت، کارنامهای است عتیق و پربار که در جستار حاضر گزارش موجزی از این تلاش سترگ و پیوسته تاریخی با مروری بر مشهورترین و شناختهترین نمونههای فرهنگ فارسی نوشتهشده به دست آذربایجانیان را با نگاهی نقادانه از نظر میگذرانیم.
اذربایجانیان چون عموم ساحتهای اندیشه و علم و اقتصاد و سیاست و فرهنگ ایرانزمین، در عرصه فرهنگنویسی برای زبان فارسی نیز، هم پیشگام و هم سختکوش بودهاند. ثمره تلاش انان در این حوزه، زمانهای بسیار مدید از کهنترین ادوار زبان فارسی دری با نمونههای کهنی همچون فرهنگ قطران (از قرن پنجم هجری قمری)، تا سالهای اخیر و نمونهای چون فرهنگ بزرگ سخن (چاپ 1381ش.) را شامل میشود. این سابقه و سنت، کارنامهای است عتیق و پربار که در جستار حاضر گزارش موجزی از این تلاش سترگ و پیوسته تاریخی با مروری بر مشهورترین و شناختهترین نمونههای فرهنگ فارسی نوشتهشده به دست اذربایجانیان را با نگاهی نقادانه از نظر میگذرانیم.هم پیشگام و هم سختکوش بودهاند. ثمره تلاش انان در این حوزه، زمانهای بسیار مدید از کهنترین ادوار زبان فارسی دری با نمونههای کهنی همچون فرهنگ قطران (از قرن پنجم هجری قمری)، تا سالهای اخیر و نمونهای چون فرهنگ بزرگ سخن (چاپ 1381ش.) را شامل میشود. این سابقه و سنت، کارنامهای است عتیق و پربار که در جستار حاضر گزارش موجزی از این تلاش سترگ و پیوسته تاریخی با مروری بر مشهورترین و شناختهترین نمونههای فرهنگ فارسی نوشتهشده به دست اذربایجانیان را با نگاهی نقادانه از نظر میگذرانیم
خلاصه ماشینی:
لغت شناس نامدار معاصر شادروان دکتر محمد دبیرسیاقی پس از اشاره به لغات هزوارش و دساتیر مینویسد: «حذف شواهد شعری و نثری لغات به منظور جای دادن لغات بیشتر در فرهنگ خود یکی دیگر از نقائص مهم کار اوست و به نقائص دیگر اشاره میکند از جمله جمع آوردن ضبط و حرکات مختلف لغتی بدون تشخیص صحیح از سقیم و نیز گردآوردن معانی گوناگون منقول برای لغتی بی داوری و نقد عالمانه میان آن ها و نقل کردن کلمات محرف و مصحف و دگرگون شده بدون نشان دادن وجه اصلی همچنین ارتکاب اشتباهات بسیار در اعلام تاریخی و جغرافیایی و نقل خرافات و اساطیر به عنوان حقایق ثابته از دیگر نقائص برشمردنی است که مع الأسف به کتاب ختم نشده ، بلکه به سبب رواج و توجه بسیار مردم خاصه فرهنگ نویسان به برهان قاطع موجب گمراهی لغویان و اغوای شاعران و محققان در انباشتن آثار خود بدان مجهولات و خطاها گشته و بسیاری نام ها و نام های خانوادگی بیریشه وبن را مراجعه به این کتاب داغ باطله بر پیشانی زده است .
فرهنگ معاصر شامل لغات و ترکیبات عامیانه و واژه های نو و متداول در آثار نویسندگان معاصر فارسی تألیف رضا انزابینژاد و منصور ثروت یکی دیگر از فرهنگ هایی است که از زیر دست دو آذربایجانی به عرصۀ ادب عرضه شده و در سال ١٣٦٦ به وسیلۀ انتشارات امیرکبیر انتشار یافته است .