چکیده:
به دنبال کودتای 28 مرداد 1332 دورهای از رکود و محدویت بر فضای سیاسی کشور حکمفرما شد. از این رو وعده برگزاری انتخابات آزاد از سوی محمد رضاشاه در آستانة انتخابات مجلس بیستم در سال 1339 نقطه عطفی بااهمیت قلمداد میشد و آزادیخواهان امیدوار شدند از طریق انتخابات آزاد سرنوشت سیاسی کشور را تحت تاثیر قرار دهند. در سنندج نیز داوطلبان با الهام از مواعید شاه شروع به فعالیت کردند. مقالة حاضر با تکیه بر اسناد منتشر نشدة کتابخانه مجلس شورای اسلامی در تلاش است به این پرسش پاسخ دهد که کیفیت برگزاری انتخابات سنندج در دورههای 20 تا 22 مجلس شورای ملی چگونه بود و نامزدهای انتخاباتی چه واکنشی نسبت به نتایج آن از خود نشان دادند؟ یافتههای پژوهش نشان میدهد نه تنها انتخابات آزاد ادعایی بیاساس بود، بلکه در سنندج نیز همچون برخی نقاط کشور انتخابات مجلس بیستم سرآغاز فصل نوینی از تخلفات و اقدامات خلاف قانون از سوی حاکمیت بود که در دورههای بعد نیز ادامه داشت. مقاله همچنین نشان میدهد در نتیجه تخلفات انتخابات مجلس 20-22، عزت الله شادی مقدم، و ناصر یمین مردوخی شدیداً نسبت به نتیجه انتخابات این دورهها معترض بودند و در تلاشی بیوقفه اما بینتیجه سعی کردند شاه و دولت را نسبت به تغییر نتیجه انتخابات متقاعد سازند.
Following the coup d'etat of August 19, 1953, a period of stagnation and limitation reigned over the country's political space. Therefore, the promise of holding free elections by Mohammad Reza Shah on the threshold of the 20 th Parliament elections in 1940 was considered an important turning point, and freedom seekers hoped to influence the country's political destiny through free elections. Volunteers started working in Sanandaj inspired by shah's promises. Based on the unpublished documents of the Islamic Parliament Library, this article tries to answer the question of how the quality of the Sanandaj elections was held in the 20th to 22nd periods of the National Assembly and how the election candidates reacted to the results.? The findings show that not only was the claim of free elections baseless, but also in Sanandaj, as in some parts of the country, the elections of the 20th parliament were the beginning of a new chapter of violations and illegal actions by the government, which in the following periods also continued. article also shows that as a result of the 20-22 parliamentary election violations, Ezzatullah Shadi Moghadam and Naser Yamin Mardokhi were strongly opposed to the results of the elections of these periods, and in a continuous but unsuccessful effort, tried to convince the shah and the government to change the result of the election.
خلاصه ماشینی:
چگونه رواست با بودن اولاد شايستة آن مرحوم مانند آقاي رضا آصـف ، ديگـري از قبيـل دکتر هاشم وکيل که ديوانة صرف است و تمام فاميل فاسد و بيکاره و بيچاره و عليل خود را به بودجه مملکت تحميل نموده است نماينده کردستان بشود؟ (اسناد کتابخانـه مجلـس ، انتخابات مجلس بيستم ، کارتن ١٦٦، جزوه دان ٩١: پوشه ١ و ٢) اتهامات عليه دکتر هاشم وکيل در حالي صورت مي گرفت که معتصم حسام الدين نقشبندي سه هفته بعد در نامه اي به تاريخ ٨ مرداد خطاب به منوچهر اقبال ، نخست وزير و رهبر حـزب مليون ، اعلام کرد با توجه به خدمات دکتر هاشم وکيل بـه مـردم کردسـتان و همچنـين سـابقة شاه دوستي وي ، مردم کردستان و پيروان شيخ حسام الدين نقشبندي از انتخاب ايشان از سـوي حزب مليون به عنوان کانديداي آن حزب جهت شرکت در انتخابات سنندج خشنودند.
" (اسناد کتابخانه مجلس ، انتخابات مجلس بيستم ، کـارتن ١٦٦، جـزوه دان ٩١: پوشـه ١ و ٢) بـه رغـم حمايت معتصم نقشبندي از هاشم وکيل ، مخالفت ها با او همچنان ادامه پيدا کـرد؛ آنچنـان کـه عزت الله شادي مقدم ، از مدعيان مطرح انتخابات سنندج ، در نامه اي به تاريخ دوم مرداد به شاه ، با تکيه بر اين واقعيت که تا آن لحظه در کردستان حزب مليـون تاسـيس نشـده بـود، انتخـاب کانديد از سوي آن حزب در کردستان را غيرقانوني دانسته و اعلام کرد احـزاب تهـران ضـمن بي توجهي به محروميت مردم کردستان ، برخلاف قـانون آزادي انتخابـات ، کانديـداي تحميلـي حزبي براي کردستان تعيين کرده و با اين کار موجب عدم رضايت مردم شاهدوست کردسـتان شده اند و در پايان نتيجه گرفت :"رفع شر کانديـداي تحميلـي مستدعيسـت ".