چکیده:
الياس خوري يكي از نویسندگان برجسته لبنانی و از چهرههای سرآمدِ نگارش ادبیات شگرف در رمان عربی است. بازی هنرمندانه با زمان، نقشی بنیادین در آفرینش جهان داستانی شگرف رمانهای الیاس خوری دارد. شگردهای دیرش در آفرینش و رازناکیِ جهان داستانی این نویسنده بهویژه در رمان کوتاه و فشرده و رازناکِ ابوابالمدینه بسیار کارگر افتاده است. دیرش، از مفاهیمِ مهم نقد ساختارگرا و بهویژه در نظریة ژرار ژنت برای بررسی زمانِ رمان است. این پژوهش از رهگذر بررسی ساختارشناسانۀ شگردهای دیرش یا شتابهای چهارگانه روایت (چکیده، حذف، درنگ و صحنه نمایش) بر پایه کتاب گفتمان داستان ژنت، در پی کمک به شناخت جهان داستانی الیاس خوری و بهویژه یکی از مهمترین شگردهایی است که در آفرینش این جهان رازناک و مه آلود نقش داشته است. فشردنِ هزار سال سرگذشت در 112 صفحه که جهانی رازناک و پُر ابهام آفریده است، نشان از کاربست هنرمندانۀ زمان بهویژه شگردهای دیرش دارد که از سنجشِ مدت زمان گاهشماریکِ سرگذشت با مدت زمانِ تخیلی داستان به دست میآید. چهار شگردِ دیرش شتابِ داستان را افزایش یا کاهش داده و به رازناکی و رازگشاییِ داستان یاری رسانده. با چکیده و حذف، شتاب و رازناکی داستان افزایش و با درنگ و صحنة نمایش، شتاب و رازناکی داستان کم شده. در حذفهای درپرده و درپندار نیز گاه کاهش شتاب و بستوگشادِ راز دیده میشود. رویهمرفته، از آنجا که رمانِ از شگردهای دیرش بهخوبی بهره برده است توانسته «هزار سال» سرگذشت يا تاريخ را در رمانی کوتاه و رازآلود بگنجاند.
یعد الیاس خوری من ابرز الروايیین العرب فی مجال ابداع الروایات العجايبیه العربیه. وللتناول الفنی للزمن دور فاعل فی خلق عالم روايی مکثف معقد للکاتب، ومن بین المفاهیم الزمنیه فان لتقنیات المده وظیفه اساسیه فی خلق هذا العالم، لا سیما فی روایه ابواب المدینه القصیره المکثفه المشفره . وتعد المده من المفاهیم الزمانیه الاساسیه فی النقد البنیوی لا سیما فی نظریه جیرار جینیت الروايیه. وتحاول هذه الدراسه تسلیط الضوء علی بنیه ابواب المدینه الزمنیه من خلال استخدام مفهوم المده بتقنیاته الاربع (وهی المجمل، والحذف والوقفه والمشهد) کما نظر لها جینیت، فهذه التقنیات لها وظیفه اساسیه فی جعل الروایه مبهما مشفرا. ان تختزل هذه الروایه مده الف عام من زمن القصه فی 112 صفحه خیر دلیل علی التوظیف الفنی الماهر للزمان ولا سیما للمده الزمنیه، وهی نتاج مقارنه بین المده الزمنیه الکرونولوجیه للقصه والمده الزمنیه المتخیله للحکایه. وعملت المده بتقنیاتها الاربع علی تسریع وتیره الحکایه وتبطیيها مسهمه بذلک فی تشفیر الروایه او فک هذا التشفیر، فاسهمت تقنیاتا المجمل والحذف فی تسریع الزمن وتشفیر الحکایه، فی حین ان تقنیتی الوقفه والمشهد اثرتا فی تبطیء الزمن وفک التشفیر، مع ان هناک وبالنسبه للحذف تبطیء للزمن فی الروایه، وذلک حین یتعلق الامر بالحذفین الضمنی والافتراضی، مما یسهم فی تشفیر الحکایه وفک التشفیر معا. وتبدی لنا اخیرا ان الاستخدام الماهر لتقنیات المده مکن الروایه من اختزال "الف عام" من القصه اوالتاریخ فی نص قصیر مفعم بالرموز والاشارات.
Lebanese author Elias Khoury is one of the most famous Arab novelist in the field of fantastic literature. The artistic approach to tense has an active role in creating an intense and complex narrative world, and among the temporal concepts, the techniques of duration have an essential function in creating this world, especially in the novel Abwab al-Madinah (“The Gates of the City”), the short, intense, coded novel. Duration is one of the basic temporal concepts in structural criticism, especially in Gerard Gennet's narrative theory. This study attempts to shed light on the structure of the tense structure of Gates of The City through the use of the concept of duration with its four techniques (the summary the ellipsis, the Pause, and the scene) as theorized by Gennet. These techniques have an essential function in making the novel vague and encrypted. That this novel reduces thousand years of story tense in 112 pages is the best evidence of the skillful artistic employment of tense, especially for the tense duration, and it is the result of a comparison between the chronological tense of the story and the imagined tense of the narrative. Duration, with its four techniques, thereby contributing to the encoding of the novel or decoding this encryption.By summary and ellipsis, the tempo and mystiques of the narrative discourse, is increased, and with the Pause and scene, the speed and mystery of the story is reduced. Also in the implicit ellipses and hypothetical ellipses, sometimes we can see a decrease in tempo and the coding and decoding of the novel mystiques. All in all, since the novel has made good use of its duration techniques, it has been able to greatly increase the tempo of the novel and include the "thousand years" of story or history in a short and mysterious text.