چکیده:
حق برخورداری از وکیل در فرآیند دادرسی از سوی بسیاری از نظامهای حقوقی و فقه اسلامی مورد پذیرش قرار گرفته است. برپایه این حق، اشخاصی به عنوان وکیل پروندههای حقوقی را تعقیب مینمایند و به دفاع از موکلشان میپردازند. گرچه این حق که به عنوان یکی از ابزارهای نهادینه سازی دادرسی عادلانه به شمار میرود، در صورت اجرای ضابطه-مند و آگاهانه میتواند برای احقاق حق سودمند باشد؛ اما انباشتگی و پیچیدگی پروندهها از یک سو و پدیداری تعارض منافع از سوی دیگر گاهی این حق را با مشکل مواجه میسازد؛ به این معنا که وکلا نسبت به انجام تکالیفشان قصور یا تقصیر میکنند که پیامد آن زیان موکل یا اشخاص دیگر میباشد. حال پرسش این است که دراین گونه موارد آیا می-توان از لزوم جبران خسارت و مسؤولیت مدنی وکلا سخن به میان آورد. در صورت پاسخ مثبت، با چه مبانی و اصولی میتوان آن را توجیه نمود. پژوهش فرارو در صدد است با روش تحلیلی و ابزار کتابخانهای به پرسش پیش گفته پاسخ دهد. پژوهش در فقه اسلامی و حقوق بیانگر آن است که وکیل ملزم به رفتارمتعارف و توأم با حسن نیت است، در غیر این صورت اگر زیانی متوجه موکل یا دیگران نماید، مسؤول خواهد بود. قواعد فقهی مانند لاضرر، احترام، دفع ضرر محتمل، تسبیب، اتلاف، تحذیر و غیره و انگارههای مانند تقصیر، خطر، تضمین حق، استناد عرفی توجیه کننده این مسؤولیت میباشند.
Right to have a lawyer in the judicial procedure accepted by many legal system and Islamic jurisprudence. According to that right, someone following the other`s law cases and defend their clients.fi that right confirm consciously and under the rules, can be useful for righteousness but complexity of cases in one hand and conflict on interest on other hand, faced it with problem. Because sometime the lawyers don't pay attention to their duty. They fault or default to their duties. So the client or other one face with detriment. Now this question comes to mind that is the lawyers have civil liability or not. Fi it passive, what's the basics of that liability. This research is trying by library obstacle and analytic method for the answer. Research shows that lawyer should conduct in a conventional way under the good faith otherwise they will face with civil liability. The rules and principle such as harmless (la zarar), respect (asl ehteram), omit the possible remedies (dafe zarar e mahatmal), waste(etlaf), glorification(tasbib), warning(tahzir), fault, risk, reasonable manner and etc. are can be the basics of lawyer`s civil liability.