چکیده:
بررسی نقش قبایل عرب در رویدادهای علمی و فرهنگی جهان اسلام، از موضوعات مهم تاریخ اسلام است. در این پژوهش به مطالعه نقش این قبیله در رویدادهای تاریخی، جناحهای سیاسی، جریانهای فکری و عقیدتی و دستاوردهای فرهنگی جامعه اسلامی در دو قرن نخست این هجری پرداخته شده و زمینه ها، اسباب و آثار این مقوله مورد تحلیل قرار گرفته است. قبیله مذحج در زمان حیات رسول خدا صلی الله مسلمان شدند و گرایش آنها به اسلام بی ارتباط با سوابق فرهنگی و مذهبی این قبیله در آستانه ورود به اسلام، تحولات داخلی جامعه اسلامی و تاثیرپذیری از مناطق مفتوحه نبوده است. این قبیله به دلیل برخورداری از طوایف متعدد، پراکندگی در قلمرو وسیع اسلامی و تمایلات و تعصبات قومی و محلی مذهبی و سیاسی رویکردهای متفاوتی نسبت به تحولات مهم تاریخ اسلام داشتند. به دلیل ماهیت این پژوهش، منابع تحقیق کتابخانه ای و اسنادی است و شیوه به کار رفته در آن جستجو مطالعه و تحلیل داده ها است. بر اساس این منابع اصیل و معتبر مورد استفاده قرار گرفته است نیز ضرورت روش تحقیق علمی ایجاد میکند که از تحقیقات نوین برای رسیدن به تحلیل بیشتر استفاده شود و شیوه بیان مطالب مبتنی بر توسعه و تحلیل تاریخی است.
Investigating the role of Arab tribes in the scientific and cultural events of the Islamic world is one of the important topics of Islamic history. In this research, the role of this tribe in historical events, political factions, intellectual and ideological currents, and cultural achievements of the Islamic society in the first two centuries of this Hijri has been studied, and the contexts, causes, and effects of this category have been analyzed. The Mazhaj tribe became Muslims during the lifetime of the Messenger of God, may God bless him and grant him peace, and their tendency towards Islam was not unrelated to the cultural and religious records of this tribe on the verge of entering Islam, the internal developments of the Islamic society, and the influence of conquered areas. This tribe had different approaches to the important developments in the history of Islam due to having many clans, dispersion in the vast Islamic territory, and ethnic and local religious and political tendencies and prejudices. Due to the nature of this research, the research sources are library and documents, and the method used in that search is the study and analysis of data. Based on these authentic and authentic sources, it is necessary to use scientific research method to use modern research to achieve further analysis, and the way of expressing content is based on historical development and analysis.
خلاصه ماشینی:
با عنايت به فضاي حاکم بر نظام اجتماعي جامعه اسلامي در اين دوران ، روشن مي گردد قبيله مذحج به دليل برخورداري از بطون متعدد، حضور فعال فرهنگي و سياسي در يمن و همسويي با سياست هاي حکومت اسلامي ، مشارکت فعالي در فتوحات اسلامي داشته و با مهاجرت و سکنا گزيدن در مناطق مفتوحه سهم عمده اي را در رويدادهاي مهم تاريخ اسلام ايفا نموده است .
نيز با توجه به مديريت وسيع و چندجانبه رجال مذحجي در رويدادهاي سياسي و اجتماعي برخي از دگرگوني هاي مهم و اثرگذار در تاريخ اسلام ناشي از پراکندگي اين قبيله در قلمرو وسيع اسلامي ، تمايلات و تعصبات قومي و محلي و مذهبي سياسي آن و حضور فعال و موثر بزرگان مذحجي بوده است .
با توجه به مديريت وسيع و چندجانبه رجال مذحجي در رويدادهاي سياسي و اجتماعي برخي از دگرگوني هاي مهم و اثرگذار در تاريخ اسلام ناشي از پراکندگي اين قبيله در قلمرو وسيع اسلامي و تمايلات و تعصبات قومي و محلي و مذهبي سياسي آن و حضور فعال و موثر بزرگان مذحجي بوده است .
ابن حبان در مورد جايگاه اين قبيله در ميان ساير قبايل مي نويسد: با توجه به خاستگاه جغرافيايي و بومي ، ترکيب جمعيتي و تراکم آن در بلاد مفتوحه و تاثيري که بر فضاي اجتماعي و فرهنگي عراق داشته مي توان گرايش ها و اصول علمي و فرهنگي حاکم بر فضاي کوفه را با نام مکتب نخعي معرفي کرد.