چکیده:
موضوع نخستین انسان و چگونگی آفرینش آن همواره از مباحث فکری ملل و اقوام مختلف بوده و در باورها و اساطیر آنان بازتاب گسترده داشته است. در اساطیر ایرانی اگرچه گزارش های گوناگونی در طول تاریخ چندهزارسالۀ آن مطرح شده اما در غالب متون فارسی میانه زردشتی این نسبت را به کیومرث داده اند. گاه چهره های دیگری نظیر منو، جم و جمیگ، مشی و مشیانه، هوشنگ و تهمورث نیز در این باره پیشنهاد شده اند. بررسی گزارش های فارسی میانه زردشتی که معمولا برگرفته از کتاب اوستا و سنت دین زردشتی است و کتابت آنها غالبا متعلق به اواخر عهد ساسانی و اوایل دوران اسلامی است کیومرث را به عنوان به عنوان نخستین انسان معرفی کرده و مشی و مشیانه را از نطفۀ کیومرث دانسته اند. این موضوع در مروری به متون مزبور نشان می دهد که متفکرین و اسطوره پردازان ایرانی در اواخر عصر ساسانی در بارۀ نخستین انسان و خاستگاه آن همدادستان شده اند.
The subject of the first man and how he was created has always been one of the intellectual topics of different nations and tribes and has been widely reflected in their beliefs and myths. In Iranian mythology, although there have been various reports throughout its several thousand years of history, most of the Middle Persian texts of Zoroastrianism have given this relation to Gayomarth. Sometimes other figures such as Manu,, Jam and Jamig, Mashi and Mashiane, Houshang and Tahmorath have also been suggested in this regard. Examining Middle Zoroastrian Persian reports, which are usually taken from the Avesta book and Zoroastrian religious tradition, and their writings mostly belong to the end of the Sassanid era and the beginning of the Islamic era, introduced Gayomarth as the first human and considered Mashi and Mashiane to be the offspring of Gayomarth. This topic, in a review of the aforementioned texts, shows that Iranian thinkers and mythologists at the end of the Sassanid era agreed about the first man and his origin.
خلاصه ماشینی:
آفرينش نخستين مردمان بنابر آموزه هاي متون فارسي ميانه محمود جعفري دهقي چکيده موضوع نخستين انسان و چگونگي آفرينش آن همواره از مباحث فکري ملل و اقـوام مختلـف بـوده و در باورها و اساطير آنان بازتاب گسترده داشته است .
در اساطير ايراني اگرچه گزارش هاي گوناگوني در طـول تاريخ چندهزارسالۀ آن مطرح شده اما در غالب متون فارسي ميانه زردشـتي ايـن نسـبت را بـه کيـومرث داده اند.
بررسي گزارش هاي فارسي ميانۀ زردشتي که معمولاً برگرفته از کتاب اوستا و سـنّت دين زردشتي است و کتابت آنها غالباً متعلق به اواخر عهد ساساني و اوايل دوران اسلامي است ، کيـومرث را به عنوان نخستين انسان معرفي کرده و مشي و مشيانه را از نطفۀ کيومرث دانسته اند.
u-š mardōm az ān gil kē-š Gayōmard aziš kerd pad šusr ēwēnag andar ō Spandarmad hišt ud Gayōmard az Spandarmad bē brēhēnīd ud zād čiyōn Mahlīy ud Mahliyānīy rust hēnd 3000 sāl nē rawēnīd ka Ahrimen andar dwārist 30 sāl būd tā hamē raft u-š (māh) Frawardīn ud rōz Ohrmazd bē ōzad.
در اساطير ايراني اگرچه گزارش هاي گوناگوني در طول تاريخ چندهزارسالۀ آن مطرح شده اما در غالب متون فارسي ميانـه زردشـتي ايـن نسـبت را بـه کيومرث داده اند.
باري بررسي گزارش هاي فارسي ميانه زردشتي که معمولاً برگرفته از کتاب اوسـتا و سنّت دين زردشتي است و کتابت آنها غالباً متعلق به اواخر عهد ساساني و اوايل دوران اسـلامي اسـت کيومرث را به عنوان نخستين انسان معرفي کرده و مشي و مشيانه را از نطفۀ کيـومرث دانسـته اند.