چکیده:
خودآرایی مسئلهی اجتماعی است که کنشگران با زوال مرجعهای هویتی پیشین مانند مذهب و سنت به آن تمایل یافته و در میدان ناپایدار کنش متقابل روزمره، کسب هویت میکنند. در این میان، الگوهای مصرفی، ذائقههای فرهنگی و زبان بدنی، جایگزینهای اجتماعی دوران معاصر ما هستند. هدف از انجام پژوهش حاضر شناخت علل اثرگذار بر خودآرایی زنان است. روش به کار گرفته شده در پژوهش حاضر پیمایش بوده و از پرسشنامه برای جمعآوری اطلاعات استفاده شده است. برای محاسبه ضریب پایایی پرسشنامة مورد نظر نیز از روش آلفای کرونباخ استفاده گردیده و عدد به دست آمده (78/ 0) بیانگر پایایی مناسب پرسشنامه بوده است. جامعة آماری پژوهش نیز شامل تمام زنان ساکن در شهر کاشان است که بر طبق سرشماری سال 1390 تعداد آنان 159296 بوده است. حجم نمونه بر اساس فرمول کرجسی و مورگان شامل 390 نفر است که از میان زنان 15 تا 39 ساله انتخاب شدهاند. نمونة مورد مطالعه با استفاده از روش خوشهای چند مرحلهای از دو منطقة شهرداری کاشان انتخاب شده و مورد پرسش قرار گرفته است. یافتههای پژوهش حاضر، بیانگر آن است که بین اقدام به خودآرایی به عنوان متغیر وابسته و پذیرش اجتماعی، نگرش به زیبایی و نگرش به خودآرایی به عنوان متغیرهای مستقل رابطة معنادار و مثبت و بین گرایشهای مذهبی و خودآرایی رابطة معنادار و منفی وجود دارد (p=0.00). نتایج تحلیل واریانس نیز نشان داد که اختلاف میانگین معناداری بین گروههای مختلف سنی، تحصیلی و طبقة اجتماعی در متغیر وابسته اقدام به خودآرایی وجود دارد. نتایج تحلیل رگرسیونی نیز حاکی از آن است که متغیرهای اثرگذار در خودآرایی به ترتیب نگرش به خودآرایی، گرایش مذهبی، پذیرش اجتماعی و طبقة اجتماعی هستند.
خلاصه ماشینی:
نتـایج تحلیـل واریانس نیز نشان داد که اختلاف میانگین معناداری بین گروه های مختلف سـنی، تحصـیلی و طبقۀ اجتماعی در متغیر وابسته اقدام به خودآرایی وجـود دارد.
اما باید این نکته بررسی شود که آیا اقدام به خـودآرایی صـرفاً ناشی از علایق نمایشی و آرایشی زنان است یا اهمیت یافتن زبان بدنی در زنان در ذیـل زیست جهان متفاوتی است که سه گانه (سنت ، عرف و مذهب ) برای آنان مـیسـازد؟ و آیا در نگاه به امر خودآرایی توسط زنان میتوان تفکر مبتنـی بـر «بـیبنـدوباری بـدنی» پیش گرفت و آنان را تنها مورد مقصر دانست ، یا اینکه باید اقـدام بـه خـودآرایی را بـه عنوان یک الزام هویتی در بطن زندگی عصر حاضر دانست کـه از سـوی نگـاه مـادی، ابزاری و میل طلبانه در جامعه به زنان تحمیل میشود؟ دختران و زنان اقدام به خودآرایی میکنند تا زیبـاتر بـه نظـر برسـند، ولـی در واقـع ســؤال مهــم ایــن اســت کــه زیبــایی چیســت ؟ در کــل ، مــیتــوان زیبــایی را در قالــب مجموعه ای از ادراکات مثبت ذهنی و برابرهای عینـی آن در نظـر گرفـت کـه از یـک طرف با مقولات فرهنگی و اجتماعی ارتباط پیدا میکند و از طـرف دیگـر سـلیقه هـا و احساسات فردی در آن تأثیر دارد (تاردی، ١٣٨٢: ٧).
در پژوهش «رابطۀ مدیریت بدن با پذیرش اجتماعی بدن » مبتنـی بـر روش پیمـایش نیز یافته ها نشان می دهد که بین متغیرهای مصرف رسانه ای، پـذیرش اجتمـاعی بـدن بـا مدیریت بدن رابطۀ مستقیم و معنادار وجود دارد (اخلاصی، ١٣٨٦).
(1996), The body and society: Exporations in social theory, London & New Delhi: Sage Publication.