چکیده:
سوررئالیسم در اوایل قرن بیستم میلادی و با هدف تغییر نگرش انسان به جهان صنعتی و به نوعی مبارزه با آن شکل گرفت. هدف سوررئالیستها تغییر دنیا بر محور عقاید خود و به نوعی بازگشت به طبیعت اصلی انسان بود؛ هرچند این مکتب ادبی بیشتر با شعر سروکار داشت، ولی بهتدریج وارد عالم ادبی رمانهای مدرن نیز شد و نظراتی را در زمینهی نوع ادبی رمان و نزدیکی زبان آن به زبان شعری مطرح نمود. الیاس خوری، نویسندهی معاصر لبنانی، در رمان أبواب المدینة، با استفاده از مؤلفههای سوررئالیستی، سعی دارد تا تلاش بینتیجهی قهرمان داستان برای رسیدن به شهری مجهول را روایت کند و در نهایت نیز با نابودی شهر، تلاش انسان معاصر در رسیدن به خواستههایش را زیر سؤال میبرد. پژوهش حاضر بر آن است تا به شیوهی توصیفی تحلیلی به بررسی شاخصههای سوررئالیستی این رمان پرداخته و بیان نماید که مؤلفههای سوررئالیسم در این رمان کدامند و چه کاربردی در طرح مسائل رمان داشتهاند؟ بنا نهاده شدن این رمان بر بستری سورئالیستی در کنار عدم نگارش پژوهشی مستقل در مورد این اثر ادبی ازیکطرف و لزوم آشنایی با آثار پستمدرن در ادب عربی از طرف دیگر، نشاندهندهی ضرورت و اهمیت پژوهش حاضر است. نتایج بهدستآمده نشان میدهد که رمان أبواب المدینة بر بستری سوررئالیستی بنیان نهاده شده و مؤلفههایی مانند تصاویر سوررئال، عشق، خیال و رؤیا، نگارش خودکار و پیچیدگی و ابهام از مهمترین شاخصههایی است که در رساندن معانی سوررئالیستی به خواننده در این رمان به کار گرفته شدهاند.
Surrealism was formed in the early 20th century with the aim of changing people's attitudes towards the industrial world and fighting against it. The goal of the surrealists was to change the world based on their own ideas and somehow return to the original human nature. Although this school of literature mostly dealt with poetry, it gradually entered the literary world of modern novels as well and raised opinions on the literary type of the novel and the closeness of its language to poetic language. Elias Khoury, a contemporary Lebanese writer, uses surrealist elements in his novel "Abvab al-madinah" to narrate the protagonist's unsuccessful attempt to reach an unknown city, and finally, with the destruction of the city, he challenges contemporary man's efforts to achieve his desires. The present study aims to investigate the surrealistic characteristics of this novel in a descriptive and analytical way. It seeks to state what components of surrealism are present in this novel and how they are used in designing its themes. The fact that there is a lack of independent research on this literary work, coupled with its surrealist background, shows the necessity and importance of this research. The obtained results show that "Abvab al-madinah" is based on a surrealist foundation. Components such as surreal images, love, imagination and dreams, automatic writing, complexity, and ambiguity are among the most important features used in conveying surrealist meanings to readers in this novel.
خلاصه ماشینی:
نتايج به دست آمده نشان ميدهد که رمان أبواب المدينة بر بستري سوررئاليستي بنيان نهاده شده و مؤلفه هايي مانند تصاوير سوررئال ، عشق ، خيال و رؤيا، نگارش خودکار و پيچيدگي و ابهام از مهم ترين شاخصه هايي است که در رساندن معاني سوررئاليستي به خواننده در اين رمان به کار گرفته شده اند.
تمامي موارد ياد شده سبب شده تا اين رمان شايستگي بررسي بر اساس مکتب ادبي سوررئاليسم را دارا باشد؛ اين امر در کنار لزوم آشنايي پژوهشگران حوزه ي زبان و ادبيات عربي در ايران با آثار مدرن زبان عربي که بعضاً از جايگاهي جهاني نيز برخوردارند؛ چرايي پرداختن به پژوهش هايي ازاين دست را توجيه مينمايد و بر اين اساس پژوهش حاضر بر مبناي بررسي بستر سوررئاليستي رمان أبواب المدينة بنيان نهاده شده است .
مقاله هاي ديگري نيز در بررسي آثار الياس خوري نگاشته شده که از اين جمله اند: مقاله ي تحليل زمان روايي رمان «مملکۀ الغرباء» اثر الياس خوري، بر اساس ديدگاه روايتي ژرارژنت به قلم مهين حاجي زاده و مهناز خازير، مقاله ي انعکاس رنج فلسطين در رمان «باب الشمس » اثر الياس خوري براساس نظريۀ «بازتاب » جورج لوکاچ به قلم اميد ايزانلو، ولي در نهايت بايد به اين نکته اذعان نمود که تاکنون پژوهشي که کاربست بستر سوررئاليستي را در رمان أبواب المدينة مورد بررسي قرار دهد به رشته ي تحرير در نيامده است .