چکیده:
هدف: هدف اصلی این پژوهش ارزیابی وضعیت خدمات کتابخانههای روستایی استان آذربایجانشرقی و کشف دیدگاه روستائیان نسبت به نقش کتابخانهها در کاهش محرومیت اجتماعی است.
روش: پژوهش حاضر ازنظر هدف کاربردی و از نظر گردآوری دادهها، توصیفی است که با استفاده از روش پیمایشی انجام شده است. گردآوری داده ها با استفاده از پرسشنامه محقق ساخته انجام گرفت. پایایی پرسشنامه بر اساس مقدار آلفای کرونباخ برای پرسشنامه مذکور برابر عدد 79/0 محاسبه و روایی آن توسط متخصصان تایید گردید. جامعه آماری این پژوهش کاربران 18 کتابخانه روستایی دایر در سطح استان آذربایجانشرقی است که تعداد آنها 43635 نفر است. از بین این افراد با توجه به جدول کرجسی مورگان 380 نفر بهعنوان نمونه انتخاب شدند. داده ها با استفاده از آمار توصیفی و استنباطی شامل تی تک نمونه ای تحلیل شدند.
یافتهها: بر اساس یافتههای به دست آمده انواع خدمات کتابخانهای ارائهشده توسط کتابخانه های روستایی استان آذربایجان شرقی شناسایی شد. «دسترسپذیر کردن کتابها» نقشی است که بیشتر پاسخ دهندگان معتقدند کتابخانه های روستایی مربوطه آنها، آن را اجرا می کند. از سویی دیگر، بیشتر پاسخ دهندگان معتقد بودند که کتابخانه روستایی منطقه آنها در خصوص «اشاعه و امانت منابع و خدمات اطلاعاتی به زبان محلی» و «دسترس پذیر کردن منابع الکترونیکی و منابع اینترنتی» نقش خود را ایفاء نمی کند. در ارتباط با موانع استفاده کاربران روستایی از کتابخانه های روستایی، «عدم تناسب خدمات ارائهشده با نیاز روستائیان» به عنوان بزرگترین مانع استفاده از کتابخانههای روستایی استان آذربایجانشرقی شناسایی شد. از دیدگاه کاربران روستایی، تاثیر کتابخانههای روستایی بر مولفههای «احساس شهروندی» و «رضایت از زندگی» در حد متوسط است. در حالی که تاثیر کتابخانههای روستایی بر مولفههای «عدم احساس بیگانگی اجتماعی» و افزایش «تعامل اجتماعی» اندکی بیشتر از متوسط است.
اصالت: بررسی چگونگی ایفای نقش کتابخانه های روستایی استان آذربایجانشرقی در ارائه خدمات اطلاعاتی و شناسایی دیدگاه کاربران کتابخانه های روستایی به تاثیر کتابخانهها در کاهش محرومیت اجتماعی نوآوری این پژوهش به شمار می رود.
Purpose: The main purpose of this study is to evaluate the status of rural libraries services in East Azarbaijan province and surveying villagers' viewpoints toward the libraries' effect on the reduction of social deprivation.
Method: The current research is applied in terms of research objectives and descriptive in terms of data collection, which was carried out using a survey method. Data were collected using a researcher-made questionnaire. Alpha Cronbach's calculated 0.79 as the reliability of the questionnaire and its validity was confirmed by experts. The statistical population of this research is the users of 18 rural libraries operating in East Azarbaijan province, whose number is 43,635 people. Among these people, 380 people were selected as a sample according to Krejcie and Morgan's formula for sample size. The data were analyzed using descriptive and inferential statistics including t-test.
Findings: Based on the results, different types of services were identified provided by rural libraries of East Azarbaijan Province. “Making books accessible” is a role that most of the respondents believe that their respective rural libraries do perform. On the other hand, most of the respondents believed that the rural library of their region does not fulfill its role well in the “dissemination of information resources and providing services in the local language” and “making electronic and internet resources accessible”. Regarding the barriers to the use of rural libraries, “the disproportion of the provided services to the needs of the villagers” was identified as the biggest obstacle to the use of rural libraries in East Azarbaijan province. From the viewpoint of rural users, the effect of rural libraries on the sense of citizenship and life satisfaction is moderate. While the effect of rural libraries on the social alienation (negagtive impact) and social interaction is slightly higher than average.
Originality/value: Investigating the role of rural libraries in East Azarbaijan province in providing information services and identifying the views of rural library users on the effect of libraries in reducing social deprivation are this research contribution.
خلاصه ماشینی:
ارزيابي وضعيت خدمات کتابخانه هاي روستايي استان آذربايجان شرقي وبررسي ديدگاه روستاييان نسبت به نقش کتابخانه هادرکاهش محروميت اجتماعي سولماز زرداري استاديار، گروه علم اطلاعات و دانش شناسي، تبريز، ايران szardary@gmail.
com چکيده هدف :هدف اصلي اين پژوهش ارزيابي وضعيت خدمات کتابخانه هاي روستايي استان آذربايجان شرقي و کشف ديدگاه روستاييان نسبت به نقش کتابخانه هادرکاهش محروميت اجتماعياست .
Mehra, Bishop & Partee 4.
بررسي اين پژوهش ها نشان ميدهد ارزيابي وضعيت خدمات و منابع و موانع استفاده از کتابخانه هاي روستايي از ديدگاه کاربران و در سطحي گسترده صورت نگرفته است .
با اين حال ، تاکنون پژوهشــي که ديدگاه کاربران روستايي در خصوص نقش کتابخانه هاي روســتايي در کاهش محروميت اجتماعي بررسي کند انجام نشده است .
بر همين اساس ، پژوهش حاضر در صدد است به ارزيابي کتابخانه هاي روستايي و ديدگاه روستاييان نسبت به نقش اين کتابخانه ها در کاهش محروميت اجتماعي بپردازد.
نتايج پژوهش نشان داد ديدگاه کاربران کتابخانه هاي روســتايي در خصوص تأثير استفاده از کتابخانه بر عدم بيگانگي اجتماعي و تماس و تعامل اجتماعي به طرز معناداري بيشتر از متوسط است .
نهايتا، نتايج پژوهش نشان داد که از ديدگاه روستاييان در کل ، تأثير استفاده از کتابخانه هاي روســتايي بر کاهش محروميت اجتماعي به طور معناداري کمتر از حد متوسط است .
Enhancing social inclusion of rural libraries: A community outreach approach.
Social capital and inclusion in rural public libraries: A qualitative approach.
Hoq, K (2015) Rural library and information services, their success, failure and susainability: A literature review.