چکیده:
پیوستن ایران به اتحادیه اقتصادی اوراسیا که منجر به حذف تعرفه یا برخورداری از تعرفه های ترجیحی برای تعداد زیادی از کالاها، به ویژه محصولات کشاورزی شده است، فرصت تجاری خوبی را پیش روی تولیدکنندگان و صادرکنندگان ایرانی برای حضور در بازار 180 میلیون نفری اوراسیا قرار داده است. با این حال حضور موفق در هر بازار مستلزم شناخت الزامات آن بازار و برنامه ریزی و آمادگی برای برآوردن آن الزامات از سوی تولیدکنندگان و صادرکنندگان است. از سوی دیگر داشتن مناطق مستعد کشت و پرورش خرما و گستردگی تنوع گونه و پراکنش جغرافیایی آن در استان های مختلف مانند خوزستان، کرمان، هرمزگان، فارس، سیستان و بلوچستان، و بوشهر، ایران را ب هعنوان یکی از قطب های بالقوه ی تولید و صادرات خرما قرار داده
است به طوری که ایران سومین تولیدکننده ی خرما به لحاظ تول ید و سطح زیر کشت در دنیا است در حالی که پنجمین صادرکننده از لحاظ ارزش صادرات این محصول در جهان به شما ر میرود. این اختلاف بیانگر این است که تلاش مناسبی برای بازاریابی و فروش خرمای تولیدی با قیمت مناسب به بازارهای جهانی صورت نگرفته است و بخش زیادی از صادرات این محصول به صورت فله به بازارهایی صورت می گیرد که با بسته بندی مجدد یا فرآوری آن، ارزش افزوده ی زیادی را عاید کشور خود می کنند. با توجه به نرخ تعرفه صفر واردات خرما به اتحادیه اوراسیا، پژوهش حاضر به شناسایی و بررسی الزامات فنی، حقوقی و رقابتی لازم برای حضور در این بازار و سنجش نگرش، تمایل و آمادگی صادرکنندگان خرما برای انطباق با این الزمات
پرداخته است. نوع پژوهش ازنظ ر هدف کاربردی بوده و روش جمعآوری دادهها ماهیت اکتشافی توصیفی دارد. داده های مربوط به شناسایی الزامات، با مطالعه ی اسناد و گفتگو با صادرکنندگان کنونی خرما به کشورهای عضو اوراسیا جم عآوری شده و داده های مربوط به سنجش سطح نگرش، تمایل و آمادگی ، با استفاده از پرسشنامه، از تولیدکنندگان و صادرکنندگان خرمای سه استان هرمزگان، کرمان و بوشهر جم عآوری شده است. در بخش شناسایی الزامات، 4 الزام فنی ، 4 الزام حقوقی و 10 الزام بازاریابی شناسایی شدند. نتایج سنجش نگرش، آمادگی و تمایل شرکتهای فعال در صنعت بسته بندی خرما نیز نشان داد 42 درصد از شرکتهای مورد بررسی نگرش مثبتی نسبت به ورود به بازار اوراسیا دارند و 33 درصد تمایل به صادرات خرما به بازار این اتحادیه را دارند و این در حالی است که تنها 21 درصد اعلام نموده اند که آمادگ ی برآورده کردن الزامات ورود به این بازار را دارند. برخی از مهمترین مشکلات مربوط به حضور در این بازار نیز شناسایی شدند و با توجه به یافته ها پیشنهاداتی مطرح شده است.