چکیده:
پژوهش حاضر، روایت سینمای ایران از آسیبهای اجتماعی را در دهههای 40 تا 80 مورد تحلیل قرار میدهد.روش تحقیق این پژوهش از نوع کیفی و از جنس تحقیقات توصیفی- اکتشافی است که برای پاسخ گفتن به پرسش خود سعی در ارایهی یک توصیف غلیظ(در مقابل توصیف رقیق) از پدیده مورد مطالعه خود دارد. روش گردآوری دادهها و نمونهگیری از نوع کیفی و هدفمند است. بنابراین فیلمهای سینمایی مرتبط با مسائل و آسیبهای اجتماعی از دهه چهل تا هشتاد به عنوان جامعه آماری در نظر گرفته شده و در هر دهه، 10 فیلم داستانی با استفاده از روش نمونهگیری هدفمند به عنوان نمونه تحقیق انتخاب میشود.به منظور تجزیه و تحلیل دادهها با استفاده از روش تحلیل گفتمان «روث وداک» و «پلجی»، هر فیلم را به ژانرهای زبانی تقسیم و در آنها به هفت سوالی پاسخ داده شده که پلجی برای تحلیل گفتمان، مطرح کرده است. همچنین برای هر فیلم، تحلیلی از آن ارایه و آسیبهای اجتماعی برساختشده در هر فیلم در جدولی جداگانه جایگذاری شده است.مهمترین یافته این پژوهش این است که سینمای ایران در دهههای 40 تا 80 روایتهای متفاوت و متمایزی را تحتتاثیر شرایط اجتماعی، سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و بافت جامعه، بازنمایی کرده است.
This research focuses on the narration of social harms within the Iranian contemporary cinema (in 40s to 80s).The research methodology used here is of qualitative nature and an exploratory research that uses a Thick depiction of the phenomenon being studied. Data gathering and sampling is based on a targeted qualitative approach. Therefore, movies produced since 40s to 80s which showcase social problems and harms are targeted and in each decade 10 films with using targeted sampling are chosen as examples.In order to break down and analyze the data’s using discourse analysis method of “Ruth Wodak” and “Paul Gee” each film is divided to different language genres and 7 questions that Paul Gee has brought up for discourse analysis are answered. And also for each film an analyze is presented and social harms which are mentioned in each film are separately written in a different chart.The most important finding of this research is that Iranian cinema (since 40s to 80s) has depicted varying narrations of social harms based on the economical, social, political and cultural setting of the society.
خلاصه ماشینی:
مهم ترين يافته اين پژوهش اين است که سينماي ايران در دهه هاي ٤٠ تا ٨٠ روايت هاي متفاوت و متمايزي را تحت تاثير شرايط اجتماعي، سياسي، اقتصادي، فرهنگي و بافت جامعه ، بازنمايي کرده است کلمات کليدي: آسيب هاي اجتماعي، مسائل اجتماعي، فيلم سينمايي، سينماي ايران ، تحليل گفتمان ١دانشجوي دکتري، جامعه شناسي فرهنگي، دانشگاه آزاد اسلامي واحد علوم و تحقيقات ٢عضو هيات علمي، پژوهشگاه علوم انساني و مطالعات فرهنگي(نويسنده مسئول ) ٣دانشيار بازنشسته ، دانشگاه آزاد اسلامي واحد تهران مرکزي ٤دانشيار جامعه شناسي، دانشگاه آزاد اسلامي واحد تهران مرکزي ٥عضو هيأت علمي، دانشگاه آزاد اسلامي واحد علوم و تحقيقات ١-١) مقدمه سينما از بدو پيدايش ، همواره بستري مهم جهت خلق و بازتوليد زنـدگي اجتمـاعي در جوامـع انسـاني بوده است .
در اين پژوهش به پشـتوانه ي نظريـه برسـاخت گرايـي اجتمـاعي و روش تحليل گفتمان ، کوشيده شده است تا روايت از آسيب هاي اجتماعي در فيلم هاي سينمايي دهه هاي چهل تا هشتاد سينماي ايران مورد تحليل قرار بگيرد.
اين مقاله با تمرکز بر مسئله ي روايت از آسيب هاي اجتماعي در متن فيلم هاي سينمايي در ميان فيلم هاي دهه هاي چهل تا هشتاد ضمن اينکه روايتي جامعه شناختي از آسـيب هـاي اجتمـاعي را مـورد مطالعـه و بررسي قرار ميدهد به مقايسه ي برساخت آسـيب اجتمـاعي در فـيلم هـاي سـينمايي دهـه هـاي مـذکور ١٩٠٧ ميپردازد.
) ١٣ احتکار کالا جدول (٤) آسيب هاي اجتماعي مهم بازنمايي شده در دهه هفتاد سينماي ايران (رجوع شود به تصویر صفحه) ١-٦) بحث و جمع بندي به منظور ارائه ي تحليل گفتمان فيلم ها با توجه به شرايطي که در آن توليد شده اند از ديدگاه روبرت وسنو١ کمک خواهيم گرفت .