چکیده:
سیره نبوى(ص) به لحاظ اهمیت نظرى و عملى از دیرباز مورد توجه نویسندگان مسلمان بوده است. بى شک تحقیق صحیح و موفق در این باب مى طلبد که کلیه منابع و روایات موجود مورد نظر و نقد و بررسى قرار گیرند. کتاب سفینه البحار گرچه از منابع متإخر به شمار مى رود، ولى به جهت فهرست بندی کتاب بحار الانوار و گردآورى روایات پراکنده منابع متعدد شیعى از اهمیت بیشترى برخوردار است.هدف اصلی این پژوهش تبیین مولفه های فرهنگی تمدن اسلامی بر اساس کتاب سفینه البحار است. لذا تلاش می شود که رویکرد سفینه البحار به عنوان یک منبع شیعی نسبت به مولفه های تمدن اسلامی مورد بررسی و تبیین قرار گیرد. با توجه به اینکه مبنای کتاب سفینه البحار برعلم حدیث و آثار اهل بیت عصمت و طهارت قرار گرفته است؛ از چارچوب نظری سیره پژوهی و روش اسنادی- کتابخانهای همراه با ابزار فیشبرداری برای نگارش استفاده شده است.کلیدواژگان: تمدن اسلامی، فرهنگ، سفینه البحار، بازآفرینی
The Prophet's biography has long been considered by Muslim writers in terms of theoretical and practical importance. Undoubtedly, correct and successful research in this regard requires that all available sources and narrations be considered and critiqued. Although the book Safina al-Bahar is one of the later sources, it is more important for cataloging the book Bihar al-Anwar and collecting scattered narrations from various Shiite sources.The main purpose of this study is to explain the cultural components of Islamic civilization based on the book Safineh Al-Bahar. Therefore, an attempt is made to study and explain the approach of the Ship of the Sea as a Shiite source to the components of Islamic civilization.Considering that the basis of the book Safina al-Bahar is based on the knowledge of hadith and the works of the Ahl al-Bayt of infallibility and purity; The theoretical framework of biography research and documentary-library method along with filing tools have been used for writing.Keywords: Islamic civilization, culture, spaceship, re-creation
خلاصه ماشینی:
) که ازنظر جغرافيايي، واحد کلاني را در يک قلمرو پهـــناور دربر مي گيرد و فرهنگي واحد بر تمامي اجزاي آن سيطره دارد، «تمدن » اطلاق مي شود(آشوري، ١٣٨١: ١٣)؛ تمدن اسلامي نيز تمدني دينياست که همه مؤلفه هاي آن بر محور اسلام بـــاشد؛ هـــمچنين «تمدن نوين اسلامي» تمدني است که انسان در آن به لحاظ مادي و معنوي رشد کرده و به غاياتي که مورد نظر خداوند است دست مي يابد (خامنه اي، ١٣٨٣/٣/٢٣)؛ بديهي است که براي تحقق چنين هـدفي چـاره اي جز مـفهوم سازي نظري، الگوسازي کاربردي، ساختارسازي اجتماعي و نظام سازي فرهنگي و...
در مجموع ســيرة معصــومان (ع ) بخصــوص از منابع مرجع مانند ســفينحه البحار از ســه جهت مي تواند منبعي مناسب بـــراي شـــکل گيري تـــمدن نوين اسلامي باشد: نخست آنکه سيرة ائمه (ع ) از پشتوانه معرفتي جامعي برخوردار است ؛ همچنين شـخصيت مـعنوي و اخلاق محور در کنار شخصيت عقلاني و علم محور، مي تواند منبعي متعالي براي تحقق آرمان هاي مورد نــــظراســــلام بــــه شمار آيد؛ دوم آنکه بهره برداري از سيرة معصومان (ع ) براي انسان ، به عنوان عامل تمدن ساز، روش الگوگيري است که از سـوي قـرآن کريم ، روايات و کارشناسان تربيتي، برترين و موثرترين شيوه تحول اجتماعي دانسته شده است ؛ سوم آنـکه بـهره گيري از سـيره آن است که ضمانت اجرايي لازم در سيرة معصومان (ع ) وجود دارد؛ البته بخشي از اين ويژگي به شــــخصيت مــــعصومان (ع ) برمي گردد؛ خطاناپذيري معصومان (ع )، تحقق اهداف موردنظر تمدن نوين اسلامي و شخصيت جهان شمول و وحـــدت بخش آنـــان ، تـــحقق تمدني جهاني را تضمين مي کند؛ بخش مهمي از تضمين لازم معطوف به منابع سيرة معصومان (ع ) است که بـيشتر در مـنابع تـاريخ نگاري روايي جاي مي گيرد.