چکیده:
وقوع مخاطرات محیطی از جمله زلزله، درسکونتگاه های روستایی آسیب های جبران ناپذیری به همراه دارد. یکی از مهمترین آسیب ها، آسیب های اقتصادی است. این اعتقاد وجود دارد که با آگاهی و شناخت از میزان تاب آوری اقتصادی که از ابعاد مهم و تاثیرگذار تاب آوری است، می توان با برنامه ریزی مناسب در زمینه کاهش صدمات و آثار مخرب مخاطرات محیطی گام برداشت. تحقیق حاضر از نظر هدف، کاربردی و روش انجام آن، توصیفی تحلیلی است. به منظور گردآوری داده های مورد نیاز دو روش اسنادی و میدانی (ابزار پرسشنامه) به کار رفته است. در روش پرسشنامه ای، داده های لازم درقالب پرسشنامه درسطح 5 دهستان شامل 100 روستا، گردآوری و برای تحلیل داده ها از روش های آماری استفاده شده است. جامعه آماری پژوهش، دهستان های شهرستان آوج و واحد تحلیل سرپرستان خانوارهای ساکن در روستاهای این شهرستان است که براساس روش کوکران، تعداد 370 سرپرست به صورت تصادفی انتخاب شده است. پس از مطالعات اسنادی، به کمک روستاییان و مدیران روستایی سه شاخص اقتصادی شامل وضعیت مسکن و اشتغال و درآمد، سیاست های حمایتی در محدوده مورد مطالعه شناسایی و به کمک شاخص ها نمرات تاب آوری محاسبه شده است. نتایج پژوهش نشان میدهد گویه های استفاده از وام ها و کمک های بانک ها برای نوسازی و بهسازی با میانگین 69/3 و استحکام بنای ساختمان با میانگین 43/2 به ترتیب بیشترین و کمترین تاثیر را بر تاب آوری اقتصادی روستاهای مورد مطالعه داشته اند و دهستان حصار ولیعصر بالاترین و دهستان و خرقان شرقی پایینترین نمره تاب آوری اقتصادی را دارا است. همچنین از آزمون T تک نمونهای برای اثبات معناداری و قابلیت تعمیم نتایج پژوهش و تحلیل رگرسیون جهت نشان دادن تاثیر بعد اقتصادی بر تاب آوری استفاده شده که میزان آماره ضریب تعیین برابر 513/0 است و نتایج حاکی از وابستگی موثر بعد اقتصادی بر تاب آوری در محدوده مورد مطالعه میباشد.
خلاصه ماشینی:
ميزان آسيب پذيري و تخريب سکونتگاه هاي روستايي اين شهرستان در زلزله هاي به وقوع پيوسته ، بسيار بالا بوده و مشکلات فراواني براي ساکنين اين مناطق ايجاد کرده است با علم به اين موضوع که اگر مکاني از لحاظ اقتصادي ارتقاء يابد براي سکونت مناسب تر است و اقدامات تقليل خطر و نحوه رويارويي با آن را تحت تاثير قرار ميدهد و با تاکيد بر اين مهم که مساله تاب آوري اقتصادي يکي از مسائل مهم در برنامه ريزي روستايي است و بالا رفتن سطح آن سبب ايجاد رضايت و امنيت در جامعه ، بالا بردن انگيزه ساکنان جهت ماندن در محيط روستا و جلوگيري از مهاجرت روستاييان ميشود، بررسي بعد اقتصادي تاب آوري بسيار اهميت دارد.
ميزان آسيب پذيري اموال و دارايي در برابر زلزله به عنوان شاخصي منفي در تحقيق حاضر مورد بررسي قرار گرفته است که ميانگين ٢/٨٥ نشان از تاثيرگذاري منفي قابل توجه اين گويه بر ميزان تاب آوري اقتصادي دارد (جدول ٧).
بنابراين ميتوان نتيجه گرفت شاخص هاي مورد بررسي در بعد اقتصادي بر تاب آوري سکونتگاه هاي روستايي شهرستان آوج اثرگذار است و ميزان اين تاثير در سطح متوسطي قرار دارد.
, 2012, Community resilience framework for an earthquake pron area in Baluchistan, International Journal of Disaster Risk Reduction, Vol. 2, PP.
, 2015, Resilience in the Social and physical realms : Lessons form Gulf Coast, International Journal of Disaster Risk Reduction, Vol. 14, No3, PP.