چکیده:
استان ایلام که در نوار غربی کشور واقع شده است، در تقسیمات واحدهای زمین شناسی کشور در زاگرس چین خورده قرار دارد. ساختمان های زمین شناسی استان عمدتاً تاقدیس ها و ناودیس ها بوده که تاقدیس ها ارتفاعات و ناودیس ها دشت های استان را تشکیل داده اند. مهمترین تاقدیس های استان ایلام تاقدیسهای کبیرکوه، سیاه کوه، اناران، انجیر، سمند، کاسه ماست، لانه، بانکول و خانه کبود میباشند.سازندهای زمین شناسی استان ایلام به ترتیب سن از قدیم به جدید شامل سازندهای گرو، سروک، سورگاه،ایلام،گورپی،پابده،امیران، تله زنگ، کشکان، آسماری، گچساران، آغاجاری، بختیاری و رسوبات کواترنری می باشند. رسوبات کواترنری، غارهای موجود در سازندهای آهکی و چشمه های آهکی نقش مهمی در مطالعات زمین باستان شناسی استان ایلام دارند. زمین لغزه سیمره در استان ایلام نیز به عنوان بزرگ ترین زمین لغزه جهان، موضوع جالب توجه جهت مطالعات زمین باستان شناسی استان باشد.
خلاصه ماشینی:
موقعيت منطقه مورد مطالعه استان ايلام با مساحت ٢٠١٣٨ کيلومتر مربع ، حدود١/٢ درصد مساحت کل کشور را تشکيل مي دهد (پرتال سازمان مديريت و برنامه ريزي استان ايلام ) اين استان در غرب رشته کوه هاي زاگرس و با مختصاتي بين ٣٢ درجه و٠٣ دقيقه تا ٣٤ درجه و ٠٢ دقيقه عرض شمالي و ٤٥ درجه و ٤٠ دقيقه تا ٤٨ درجه و ٠٣ دقيقه طول شرقي در نوار غربي کشور واقع شده است (شکل ١).
موقعيت کشوري منطقه مورد مطالعه زمين شناسي استان ايلام پهنه کنوني کشور ايران از ديدگاه زمين شناسي و تکتونيک به چندين واحد اصلي (Zone) و تعداد زيادي زير واحد (Sub Zone) تقسيم بندي شده به طوريکه هر زون داراي صفات ويژه و خصوصيات رسوب گذاري و ژئوتکتونيکي تقريبا همساني داشته و گاهي دو يا چند زون نيز داراي ويژگي هاي مشترکي ميباشند.
دشت هاي استان ايلام اغلب به صورت ناوديس هايي بوده که بين تاقديس ها قرار دارند و توسط رسوبات ناشي از فرسايش سازندهاي اطراف پوشيده شده اند.
سازند سروک در استان ايلام ، به صورت نوار خشن ، ارتفاع ساز، پيوسته در هسته تاقديس هاي کبيرکوه ، سمند، سياه کوه ، اناران ، کاسه ماست ، انجير و خانه کبود در سرتاسر منطقه با روند شمال باختري- جنوب خاوري گسترش دارد.
سازند سورگاه در استان ايلام در سرتاسر تاقديس هاي کبيرکوه ، سياه کوه و اناران به ضخامت کلي ٨٠ تا ١٠٠ متر به صورت ضخامت هاي نازکلايه تا متوسط لايه از آهک مارني و مارن ديده ميشود.
رخنمون سازند گچساران در استان ايلام در مناطق وسيعي از مناطق استان به خصوص نواحي مياني و غربي مشاهده شده و به صورت لايه هاي ضخيم انيدريت بوده که در بين آنها لايه هاي نازک آهک و مارن نيز ديده ميشود.