چکیده:
باورها واعتقادات دینی آقا محمد خان قاجار در راستای سیاست مذهبی وی قابل بحث وبررسی است .به نظر می رسد در رفتار واعمال ظاهری وی نوعی اعتقاد به باورهای دینی قابل تشخیص است به طوری که به عنوان زمامدار یک کشور شیعی می کوشید تا نشان دهد که حافظ و نگهدار مذهب شیعی است .به طور کلی از حکومت آقا محمد خان بیشتر به عنوان یک حکومت نظامی و خشن یاد می شود،به نحوی که منابع و متون تاریخی بیشتر به شرح لشکرکشی ها و خونریزی های بی حد وحصر وی پرداخته اند ودر این میان بررسی روحیات دینی و اعتقادات مذهبی وی کاملا مغفول مانده است.مساله اساسی این پژوهش که با روش توصیفی- تحلیلی واستفاده از منابع کتابخانه ای به آن پرداخته می شود،بررسی اعتقادات دینی و قلبی آقامحمد خان ورویکرد وی در برخورد با علمای شیعه است.یافته های پژوهش نشان می دهد که از یک طرف بنیانگذار سلسله قاجار،نه از روی تزویر وریاکاری بلکه به لحاظ قلبی واعتقادی ،کاملا متشرع ووفادار به مبانی تشیع بوده است و از طرف دیگر ضمن احترام فراوان برای علمای شیعه وبه کارگیری موردی آنان در امور حکومت،چندان اجازه دخالت در امور سیاسی را به ایشان نمی داده است.
خلاصه ماشینی:
به طور کلي از حکومت آقا محمد خان بيشتر به عنوان يک حکومت نظامي و خشن ياد مي شود،به نحوي که منابع و متون تاريخي بيشتر به شرح لشکرکشي ها و خونريزي هاي بي حد وحصر وي پرداخته اند ودر اين ميان بررسي روحيات ديني و اعتقادات مذهبي وي کاملا مغفول مانده است .
همچنين درفصل آغازين کتاب سلطان صاحب قران وعلماي زمان نگارش احمد کاظمي موسوي اشاراتي به تعلقات ديني آقا محمد خان شده است اما اين اشارات ، کوتاه و موجزودر عين حال اين اثر ارزنده به صورت تخصصي به دوران فتحعليشاه قاجار پرداخته است .
او علاوه بر توجه به مشاهد متبرک عتبات وساخت مساجد در داخل ايران توجه ويژه اي به توسعه حرم هاي مقدس مورد احترام مردم ايران در داخل کشور داشت و به همين علت هزينه ها و نذورات زيادي صرف نوسازي آن انجام مي داده است (محمودميرزا قاجار،١٣٨٩: ٥٣، کرزن ،١٣٦٢، ج ١: ٧٤) ،احترام وي به اماکن مقدسه به حدي بود که در گرماگرم لشکرکشي ونبرد با لطفعلي خان زند درسال ١٢٠٥ق به منظور اداي حاجت به ناگهان دستوربازسازي قبه امام حسين را صادر کرد: «ونيزدر اين سال قصد تجديد قبه منوره حضرت آل عبا فرمودند وعبدالرزاق خان حاکم کاشان را با جمعي به تعميروتوسيع قبه مبارکه آن حضرت وتذهيب آن مأمور کردند.
(هدايت ،١٣٨٠، ١٣ ،٧٤١٩) ١٥٢ سلطان احمد ميرزا عضدالدوله فرزند فتحعليشاه در تاريخ عضدي نيز به تمجيد از شخيت ديني آقا محمدخان پرداخته است وبه غير از ستايش روحيات نظامي وي،از ديانت او نيز به نيکي ياد کرده است : شاه شهيد شب زنده دار بود.