چکیده:
شوهاز مجموعهای از یادداشتهای عبدالسلام بزرگزاده فعال فرهنگی استان سیستان و بلوچستان است. این کتاب با هدف معرفی هنرها و آداب مردمان این منطقه و بررسی محدودیتهای پیرامون توسعۀ این استان نگارش شده است. پراکندگی جمعیتی بلوچ به عنوان قومی اصیل در ایران بیشتر در بخش جنوبی استان است. مردمان این مناطق در زمینههایی اعم از پوشش، موسیقی، جشنها، زبان، آداب و رسوم شاخصههای فرهنگی منحصر به فردی دارند. تاکنون در زمینۀ ثبت مباحث مرتبط با فرهنگ و هنر بلوچستان ضعیف عمل شده است. کتاب شوهاز یکی از کتابهایی است که سعی در معرفی و ثبت فرهنگ و هنر این منطقه داشته است. هدف از پژوهش حاضر، ضمن معرفی اجمالیِ این کتاب، نقد صوری و واکاوی محتوای آن به روش توصیفی ـ تحلیلی است. نتایج نشان میدهد کتابِ حاضر در ارائه اطلاعاتی راجع به هنر و ادبیات بلوچی موفق بوده است. عدم انسجام منطقی بین یادداشتها، جامعۀ هدف نامشخص، عدم رعایت اصول نگارشی، استفاده از مطالب دیگران بدون ارجاعدهی و ایرادات محتوایی از نقاط ضعف کتاب محسوب میشوند. در عین حال، دغدغههای فرهنگی نویسنده و تلاش او در معرفی بلوچستان قابلتقدیر است.
“Shohaz” is a collection of essays by Abdul Salam Bozorgzadeh, a cultural activist in Sistan and Baluchestan province of Iran. This book has been written with the aim of introducing the arts and customs of the people of this region and examining the limitations surrounding the development of this province. The distribution of the Baluch population, as a native ethnic group in Iran, is more in the southern part of the province. The people of these regions have unique cultural characteristics in areas such as clothing, music, celebrations, language, and customs. So far, little has been done to record issues related to Balochistan culture and art. “Shohaz” book is one of the books that has tried to introduce and record the culture and art of this region. The purpose of the present study, while briefly introducing this book, is to formally critique and analyze its content in a descriptive-analytical manner. The results show that the present book has been successful in providing information about Baluchi art and literature. Lack of logical coherence between essays, unclear target audience, grammatical and spelling mistakes, use of other people's content without citation and weak content are some of the drawbacks of the book. Nevertheless, the author's cultural concerns and efforts to introduce Balochistan are acknowledgeable.
خلاصه ماشینی:
در رابطه با زبان و ادبیات بلوچی نیز مطالعات وسیعی در ایالت بلوچستان پاکستان انجام شده است و در ایران محققان بومی، ازجمله عبدالغفور جهاندیده، در تألیفات متعدد و همچنین در رسالۀ دکتری خود به بررسی و تحلیل شعر بلوچی و سنجش آن با شعر فارسی پرداخته است.
همچنین، او در کتاب آیینها، باورها و فرهنگ مردم بلوچستان (1391) به مباحث قوم بلوچ، تاریخ و جغرافیای بلوچستان، و همچنین آدابورسوم مردمان این منطقه بهصورت جامع پرداخته است.
در زمینۀ آدابورسوم مردم منطقه، عبدالسلام بزرگزاده در مقالۀ «جشنهای مذهبی و محلی در بلوچستان» (بزرگزاده ۱۳۹۲) به شرح و بررسی سه جشن پاگواجهی، هامین، و عید قربان که قسمتی از کتاب شوهاز، اثر دیگر بزرگزاده نیز به این مبحث اختصاص دارد، پرداخته است.
برای مثال، در مقالۀ «معراجخوانی در بلوچستان» در صفحۀ ۱۰۵، خواننده برای مطالعات بیشتر درخصوص پیشینۀ تاریخی بلوچها به صفحات ۳۹ تا ۴۱ کتاب حماسهسرایی در بلوچستان، اثر عبدالغفور جهاندیده، ارجاع داده شده است و در صفحۀ ۱۰۶، زیر عنوان «پذیرش دین اسلام و آیین پس از اسلام بلوچها»، آمده است: «در همان منبع، دکتر جهاندیده مینویسد:...
درست است که در قسمت پیشگفتار از افراد بسیاری که در این مسیر همراه نگارندۀ کتاب بودهاند، قدردانی شده است، اما بهنظر میرسد که در محتوای مقالات، بهخصوص مطالب مرتبط با بحث ادبیات و شعر بلوچی، باتوجهبه اینکه بزرگزاده متخصص این مباحث نیست، بدون اینکه به کتاب، مقالات، و حتی اسامی نویسندگان اشاره کند، مطالب سایر بزرگان این عرصه را انتقال داده است.