چکیده:
هر حادثه یا روند تاریخی در کنار زمان، محدود به مکان و جغرافیا هم هست. در واقع جغرافیای تاریخی بررسی نقش عوامل و پدیدههای جغرافیایی بهویژه جغرافیای طبیعی در شکل گیری رویدادهای تاریخی است. بهعنوان نمونه مطالعه دقیق موقعیت برخی از شهرها نشان میدهد که انتخاب محل آنها بههیچ وجه اتفاقی نبوده و ظاهرا طی فرآیندی کاملا دقیق صورت گرفته است. تلمسان، شهری در شمال آفریقا که در قرون میانه به پایتخت مغرب اوسط مشهور شده بود نمونهای از یک شهر استراتژیک با قدرت مقاومت کم نظیر است. این شهر که بیش از سه قرن پایتخت دولت زیّانی یا بنوعبدالواد بود، (دولتی که از همه سو با دول متخاصم محاصره شده بود)، رکورد بیشترین و طولانیترین محاصرههای نظامی و اقتصادی در شمال آفریقا را به خود اختصاص داده است اما در اکثریت قریب به اتفاق این حملات و محاصرهها، تاب آوری بالایی از خود نشان داده و همین تاب آوری به پایایی و تداوم دولت زیانی به مدت سه قرن انجامیده است. بهنظر میرسد موقعیت منحصر به فرد جغرافیایی و موانع طبیعی دفاعی، در کنار قرار گرفتن بر سر چهار راههای مهم تجاری که موجب افزایش ثروت عمومی و سطح رفاه اجتماعی بوده است، بهعلاوه منابع سرشار آبی و دشتهای حاصلخیز و زمینهای کشاورزی که تامین آذوقه مورد نیاز مردم را تا حدود زیادی تضمین میکرد، عامل اصلی این تاب آوری شهری و در نتیجه پایایی و تداوم دولت زیانی به رغم دشمنان فراوان گردیده که در این مقاله ابعاد آن بررسی میشود.
Historical geography is the study of the role of geographical factors and phenomena, especially natural geography in the formation of historical events. For example, a careful study on the location of some cities shows that the selection of their location was not accidental and was done through a precise process.
Tlemcen, a city in North Africa, known as the capital of the Middle West in the Middle Ages, is an example of a strategic city. This city, which for more than three centuries was the capital of a state of Ben-Abd al-Wad, (a state surrounded on all sides by hostile states) It holds the record for most and longest military and economic sieges in North Africa, but in the vast majority of these attacks and sieges, it has shown high resilience. It seems that the unique geographical location and natural defense barriers along with being located at important trade crossroads that have increased public wealth and social welfare, in addition to abundant water resources and fertile plains and agricultural lands that provide food. This set of factors led to the continuation of the government of Banu Abdul Wad.