چکیده:
گره و مسائل مربوط به آن که در زمرة بحث برانگیزترین مباحث جادو است ، کاربرد زیادی در فرهنگ عامه دارد و در دانش میتولوژی (شناخت افسانه و اساطیر ملل ) نیز به آن پرداخته شده است . جادوی گره یکی از انواع جادوهای هومیوپاتیک (تقلیدی) است و میتوان آن را به دو گونۀ جادوی مثبت و جادوی منفی تقسیم کرد. مهم ترین و پربسامدترین کارکردهای جادوی گره ، شفابخشی، بخت گشایی، بارداری، باران خواهی، قطع شدن باران ، پیدا کردن گمشده ، بستن زبان بدخواه ، بستن داماد و... است . شناخت و بررسی جادوی گره به منزلۀ بخشی از فرهنگ عامه ، موجبات آشنایی ما با عقاید، افکار و روحیات عامه را فراهم میآورد. جامعۀ آماری این مقاله ، کشور ایران و روش تحقیق کتابخانه ای و مراجعه به کتاب های فرهنگ عامه است . در این مقاله سعی شده است با رویکرد توصیفی ـ تحلیلی مهم ترین کاربردهای جادوی گره در فرهنگ عامۀ مردم ایران دسته بندی، توصیف و ارزیابی شوند
Knots and related issues, which are among the most controversial topics in magic, are widely used in folklore culture and have been addressed in mythology. Knot magic is one of the types of homeopathic (imitation) magic and it can be divided into two types of positive magic and negative magic. The most important and frequent functions of magic knot are healing, marriage, pregnancy, asking for rain, stopping the rain, finding the lost, closing the malicious tongue, closing the groom, and so on. Recognizing and exploring the magic of the knot as part of the popular culture familiarize us with popular beliefs, thoughts, and spirits. The statistical population of this article is Iran and the method is library research and reference to popular cultural books. In this article, an attempt has been made to classify, describe, and evaluate the most important applications of knot magic in the folklore culture of the Iranian people with a descriptive-analytical approach.
خلاصه ماشینی:
در اين مقاله سعي شده است با رويکرد توصيفي ـ تحليلي مهم ترين کاربردهاي جادوي گره در فرهنگ عامۀ مردم ايران دسته بندي، توصيف و ارزيابي شوند .
فريزر نيز در کتاب خود اين آيۀ قرآن را به منزلۀ يکي از مصاديق جادوي گره آورده و شأن نزول آن را ذکر کرده است (فريزر، ١٩٩٤، ترجمۀ فيروزمند، ١٣٩٦، ص .
برخي مقالات مرتبط با اين موضوع نيز عبارت اند از: «درمان عاميانه نزد مردم ايران » (ذوالفقاري، ١٣٩٢)، «باطل سحر» (بلوکباشي، ١٣٨١)، «تأثير جادوي هوميوپاتيک بر فرهنگ عامه (مطالعۀ موردي شهرستان نجف آباد)» (رضاييان ، ١٣٩٥)، «بررسي تأثير جادوي هوميوپاتيک بر فرهنگ عامۀ مردم بهبهان » (زاده حسن و نشاتي، ١٣٩٦)، «بررسي طلسم و طلسم گشايي در قصه هاي عاميانۀ فارسي» (عزيزيفر، ١٣٩٢)، ولي تاکنون تحقيق جامع و مستقلي دربارة جادوي گره در فرهنگ عامۀ مردم ايران صورت نگرفته است .
گونه هاي مختلفي از کارکرد جادوي گره مثبت در فرهنگ عامۀ مردم ايران وجود دارد که مهم ترين و پربسامدترين آن ها عبارت اند از: ٣ـ١ـ١.
اين رسم در دوران قاجاريه نيز براي بخت گشايي و حاجات ديگر رواج داشته است ، چنانکه مستوفي مينويسد: در اين روز دخترهاي دم بخت ، براي پيدا کردن شوهر، به سبزه گره ميزدند و معتقد بودند که تا سيزدة آينده البته حاجت آن ها روا خواهد شد، به شرط اينکه اين ذکر را در حين انجام گره زني گفته باشند: «سيزده بدر، سال ديگر، خانۀ شوهر، بچه به بر»، ولي گره زدن سبزه اختصاص به اين حاجت نداشت ، زن ها براي نيت هاي ديگر و حتي رفتن زيارت کربلا و مشهد هم ، اين کار را ميکردند (مستوفي، ١٣٨٤، ص .