چکیده:
یکی از مباحث مهمی که در بررسی تحول زبان، ارزیابی می شود، شناخت «گروه اسمی» است. برای شناخت سبک شخصی شاعران باید در کنار عوامل دیگر، ساختار و سبک گروه های اسمی به کار رفته در شعر آنان، به خوبی ارزیابی شود. از آنجا که نصرالله مردانی در بین شعرای انقلاب به ترکیب آفرینی های تصویری مشهور است، اهمّیّت پژوهش در این زمینه آشکار می شود. این پژوهش به شیوۀ تحلیلی توصیفی تدوین شده است. برای بررسی ساختار گروه های اسمی اشعار مردانی، کلیۀ گروه های اسمی در سه بخش 5 جزئی، 4 جزئی و 3 جزئی به صورت کامل احصا و بررسی گردیده و تعداد و تنوع آنها در جدول های مربوط نشان داده شده است.یافته های پژوهش نشان می دهد که مردانی برای ساخت گروه های اسمی، از ظرفیت های بالفعل و بالقوۀ زبان فارسی استفاده کرده است. دیدگاه وی به مرور زمان نسبت به ساخت گروه اسمی (ترکیب سازی) تغییر یافته و به همین دلیل از شمار گروه های اسمی، در اشعار دوره های بعدی او کاسته شده است. آوردن صفت بیانی در ابتدای گروه اسمی با کسرۀ اضافه، ساخت گروه اسمی بدون حضور اسم، به کار بردن مُمَیّزهای خلاف قاعده و ایجاد تناسب های آوایی از مهمترین فراهنجاری های مردانی در زمینۀ ساخت گروه اسمی است.
One of the important topics in stylistics and grammar is the recognition of noun phrases in a poem. In order to understand a poet’s personal style, along with other factors, the structure and style of the noun phrase used in his poetry must be well evaluated. Among the poets of the revolution, Nasrollah Mardani is one of the few who has done e imagery. Through a descriptive-analytical method, this study seeks to examine the structure of the noun phrases in the poems of Mardani. All the noun phrases are counted and reviewed in three types including pentapartite, quadripartite, and triplex. Also, the number and variety of those phases are shown in corresponding tables. The findings of the study show that Mardani has used actual and potential Persian language capacities to construct noun phrases. His views have gradually changed over time and, as a result, the number of the noun phrase has declined in his later poems. Placing adjectives at the beginning of noun phrases with extra fraction, making noun phrases without nouns, enlightening against the rules and creating phonetic proportions are the most important anomalies in the construction of the noun phrases in his poems.
خلاصه ماشینی:
آوردن صفت بیانی در ابتدای گروه اسـمی با کسـرۀ اضـافه ، ساخت گروه اسمی بدون حضور اسم ، به کار بردن ممیزهای خلاف قاعده و ایجاد تناســب های آوایی از مهم ترین فراهنجاریهای مردانی در زمینۀ ســاخت گروه اســمی است .
این مقاله درصــدد پاسخگویی به سؤالات زیر است : ١) مردانی در ساخت گروه های اسمی، بیشتر به چه الگوهایی نظر داشته است ؟ ٢) سـیر تحول ساختار گروه های اسمی در اشعار مردانی چگونه است ، بدین معنی که در گذر زمان ، تنوع و تعدد آنها افزایش یافته است یا کاهش ؟ ٣) مردانی در ســاخت گروه های اســمی چه هنجارگریزیها و آشــناییزداییهایی داشته است ؟ 38 ٢- پیشینه بحث هرگاه از شــعر مردانی ســخن به میان آید، ناخودآگاه ذهن به ســمت ترکیب ســازی و ترکیب آفرینی کشیده میشود.
در هر صـورت ، کسـرۀ اضـافه ، مهم ترین راه تشـخیص هسـته است چون «در زبان فارسی همواره بین هستۀ گروه اسمی و وابسته های پسین آن ، کسرۀ اضافه قرار میگیرد» (لبافان خوش و درزی، ١٣٩٠: ١١٠).
داده های جدول نشان میدهد: ٣-٥-١- گروه اسـمی شمارۀ ١ (اسم + صفت بیانی + اسم ) با اختلاف فراوان ، بیشترین بسـامد را در شـعر مردانی دارد؛ هفت گروه اسمی در همۀ دفترها وجود دارند و هجده گروه اسمی فقط یک بار در اشعار مردانی به کار رفته اند.
آغاز گروه اسـمی با صفت بیانی و کسرۀ اضافه یکی از ویژگیهای گروه های اسمی مردانی است .