چکیده:
ازجمله موضوعات مغفول در زمینه تحریفات واقعه کربلا، تأثیر عناصر بصری در تداوم و تقویت این جریان است. این تحریفات که در گزارشهای روضهالشهدا، متأثر از آثار پیشین، تا حد بارزی بهصورت تجمیع شده بروز یافت، در دوره قاجار با ورود چاپ سنگی و سهولت در انتشار کتاب، در دیوانهای مراثی بهصورت گسترده ادامه یافت. در این میان یکی از قابلیتهای چاپ سنگی، بهرهگیری از تصویرسازیهای درونِ متن و مرتبط با وقایع (ترجمه گفتمان مکتوب به گفتمان بصری) بود. هدف از پژوهش حاضر با تکیهبر روش توصیفی-تحلیلی پاسخ به این پرسش است که تصویرسازیهای میرزا علیقلی خویی از مجلس محاربه قاسم بن الحسن(ع) با فرزندان اَزرَق شامی، در طوفانالبکاء، ماتمکده و اسرارالشهاده، بهمثابه گفتمانی بصری از چه پیشامتنهای متأثر و تا چه میزان در تداوم و تقویت این گزارش تحریفآمیز نقش داشته است؟ یافتهها حاکی از آن میباشد که تصاویر (متن) ضمن تأثیر از پیشامتنهای موجود و اختصاصاً روضهالشهدا، به گسترش این گزارش تحریفآمیز پرداخته است، بهطوریکه این جریان را میتوان متأثر از هنجارها و باورهای جامعه و اختیارات هنری، جهت خلق سیمایی حماسی از قاسم(ع) و نیز نمایش قدرت تصویرسازی در تقابل نسبی با سایر گونههای مراسم یادبود کربلا دانست.واژگان کلیدی: قاسم بن الحسن(ع)، گفتمان بصری، قرائتهای تحریفی، تصویرسازی، چاپ سنگی، میرزا علیقلی خویی.
خلاصه ماشینی:
تأثير گفتمان بصري در تداوم و تقويت قرائت هاي تحريفي از واقعه کربلا (مطالعه موردي: تصويرسازي محاربه قاسم بن الحسن (ع ) در مراثي دوره قاجار، اثر ميرزا عليقلي خويي) مصطفي لعل شاطري، دانشجوي دکتري تاريخ ايران بعد از اسلام دانشگاه فردوسي مشهد هادي وکيلي، دانشيار گروه تاريخ دانشگاه فردوسي مشهد (نويسنده مسئول ) * علي ناظميان فرد، دانشيار گروه تاريخ دانشگاه فردوسي مشهد چکيده ازجمله موضوعات مغفول در زمينه تحريفات واقعه کربلا، تأثير عناصر بصري در تداوم و تقويت اين جريان است .
هدف از پژوهش حاضر با تکيه بر روش توصيفي-تحليلي پاسخ به اين پرسش است که تصويرسازيهاي ميرزا عليقلي خويي از مجلس محاربه قاسم بن الحسن (ع ) با فرزندان اَزرَق شامي، در طوفان البکاء، ماتمکده و اسرارالشهاده ، به مثابه گفتماني بصري از چه پيشامتن هاي متأثر و تا چه ميزان در تداوم و تقويت اين گزارش تحريف آميز نقش داشته است ؟ يافته ها حاکي از آن ميباشد که تصاوير (متن ) ضمن تأثير از پيشامتن هاي موجود و اختصاصاً روضه الشهدا، به گسترش اين گزارش تحريف آميز پرداخته است ، به طوريکه اين جريان را ميتوان متأثر از هنجارها و باورهاي جامعه و اختيارات هنري، جهت خلق سيمايي حماسي از قاسم (ع ) و نيز نمايش قدرت تصويرسازي در تقابل نسبي با ساير گونه هاي مراسم يادبود کربلادانست .