چکیده:
باتوجهبه تعداد فراوان محقّقان در حوزۀ زبان و ادبیّات فارسی تحقیقات بیشماری در زمینههای گوناگون انجام میشود. در بیشتر این تحقیقات داوری و پیشینۀ آنها نیز مرور میشود؛ اما باز هم شمار پژوهشهای تکراری کم نیست. این پژوهش با روش مقایسهای به بررسی هفت مقاله میپردازد که دربارۀ یک موضوع، یعنی تصحیح رسالۀ قشیریه و ترجمۀ آن انجام شده است. هدف از نگارش این مقاله آسیبشناسی تحقیقات و تصحیحات تکراری و لزوم انجام چنین پژوهشهایی است. مسئلۀ اصلی این مقاله بررسی مشابهتهای هفت مقاله در یک حوزه و موضوع واحد و نشاندادن نتایج و دستاوردهای غیرتکراری آنهاست که نمونهای از تحقیقات تکراری را نشان میدهد. درواقع در این پژوهش یک نمونه از تحقیقات مشابه و تکراری در تحقیقات حوزۀ ادبیّات فارسی بررسی میشود و نتایج حاصل از آن نشان میدهد که فعّالان حوزۀ ادبیّات (بهویژه مدرّسان، پژوهشگران و داوران مجلات) باید برای تکرارینبودن موضوعات مقالات چارهای بیندیشند.
خلاصه ماشینی:
پس از این ، ایشان در متن اصلی مقاله پاره ای از مطالبی را نقد کرده اند که در کتـاب تحقیـق در رسالۀ قشیرّیه آمده است ؛ سپس آورده اند: «آنچه ضرورتش به خوبی احسـاس مـیشـود، ارائۀ متنی مصحَّح همراه با تعلیقات دقیق از ترجمۀ ابوعلی عثمانی اسـت کـه اینـک توسّـط نگارندگان این مقاله در دست تصحیح است که برای خودداری از تطویل کلام تنها بـه ذکـر نمونه هایی از دو دست نوشتۀ موجود از ترجمۀ عثمانی و مقایسۀ آن با ترجمۀ دوم و یکی از دست نوشته های معتبر متن عربی اکتفا میشود» (روضاتیان ، ١٣٨٩: ١٩٥).
روضاتیان ٣: در مقدمۀ مقالۀ سوم به زنـدگی قشـیری اشـاره ای نشـده اسـت ؛ بلکـه بـه ترجمه های رسالۀ قشیرّیه اشاره شده و همان مطالب مقالۀ قبلی دربـارٔە دو متـرجم رسـاله و معرفی نسخه ها آمده است ؛ اما نویسنده ، هم در آغاز مقدمه به دو مقالۀ قبلی خود اشاره کرده و هم در پایان بخش معرفی نسخه ها و نقد کار فروزانفر به مقاله های قبلی خود ارجـاع داده است .
نویسندگان در ادامۀ مقاله به دو تصحیح فروزانفر و محبّتی از ترجمـۀ رسـالۀ قشـیرّیه اشاره میکنند و میگویند: «مطابق گفته های هر دو مصحّح گرامی، ایشـان در تصـحیح هـای خود ترجمۀ رسالۀ قشیرّیه را با نسخه های عربی آن تطبیق داده اند و موارد اخـتلاف را بیـان کرده اند؛ اما همان گونه که در ادامه خواهیم دید، در عمل به جز موارد معـدودی، تطبیـق بـین متن عربی و فارسی صورت نگرفته است » (همان : ٢٩٩).