چکیده:
مدرسۀ علوم سیاسی بهعنوان نهاد آموزشی تاسیسشده در دورۀ قاجار، باعث شروع آموزش و تربیت افراد در رشتۀ سیاسی شد و هدف آن، پرورش کادری مجرب برای وزارت خارجه بود. محمدعلی فروغی یکی از اولین معلمان و مولفان کتاب درسی تاریخ این مدرسه بود. پژوهش پیش رو با بررسی کتابهای درسی تاریخ و کتاب دورۀ ابتدایی از تاریخ عالم محمدعلی فروغی در این مدرسه به روش توصیفی- تحلیلی، در پی پاسخی برای این پرسش است که ویژگی محتوایی کتاب تاریخ ایران برای آموزش در مدرسۀ علوم سیاسی چه بوده است. یافتههای پژوهش حاکی از این است که این کتاب در زمان خود توانست تاریخ ایران را بهصورت مدون به محصلان مدرسۀ سیاسی آموزش دهد و نگاهی نو از تاریخنویسی درسی را ارائه کند تا در سالهای بعد بهمثابۀ الگویی برای نویسندگان کتابهای درسی تاریخ باشد.
The foundation of the School of Political Sciences as an educational institution at the Mozaffar-ed-din Shah Qajarchr('39')s era led to the beginning of teaching and training of politicians. The school was planned to train experienced people for the Ministry of Foreign Affairs. Mohammad Ali Foroughi was one of the first teachers and writers of history textbooks at this school. With a descriptive-analytical method and by a survey of Foroughichr('39')s history textbooks and the book Primary Era of the World History (History of Iran), the present study seeks to answer what were the features of this book to be taught at the School of Political Sciences. The findings of this study suggest that this book could teach the history of Iran to the students of the School of Political Sciences in a disciplined way and created a new approach to writing history, as it became a model for the next writers of history textbooks.
خلاصه ماشینی:
تأملی بر کتاب های تألیفی و ترجمه ای محمدعلی فروغی در درس تاریخ در مدرسۀ علوم سیاسی (مطالعۀ موردی: کتاب دورٔە ابتدایی از تاریخ عالم (تاریخ ایران )) 1 امید اخوی 2 محمدمهدی مرادی خلج مدرسۀ علوم سیاسی به عنوان نهاد آموزشی تأسیس شده در دورٔە قاجار، باعث شروع آموزش و تربیت افراد در رشتۀ سیاسی شد و هدف آن ، پرورش کادری مجرب برای وزارت خارجه بـود.
نگارندگان پـژوهش پـیشِ رو بـا بررسی کتاب های درسی تاریخ و کتاب دورٔە ابتدایی از تاریخ عالم محمـدعلی فروغـی در ایـن مدرسـه ، بـا رویکرد توصیفی -تحلیلی در پی پاسخ برای این پرسش بوده اند کـه ویژگـی محتـوایی کتـاب تـاریخ ایـران برای آموزش در مدرسۀ علوم سیاسی چه بوده است ؟ یافته های پژوهش حاکی از آن است که این کتاب در زمان خود توانست تاریخ ایران را به صورت مدوّن به محصلان مدرسۀ سیاسی آموزش دهد و نگـاهی نـو از تاریخ نویسی درسی را ارائه کند تا در سال های بعد به مثابه الگویی برای نویسندگان کتاب های درسی تاریخ باشد.
عـلاوه بـر ایـن ، در نوشـته ای از داریـوش رحمانیـان کلیـت تاریخ نگاری فروغی بررسی شده و در دو مقالۀ ارزشمند از جمشید کیان فر با نام های «تا نگرید طفل کی نوشد لبن » و «نهضت ترجمه و دارالفنون » به کتاب های درسـی و ترجمه شده در مدرسۀ علوم سیاسی اشاراتی شده ، اما به نقش محمـدعلی فروغـی در تألیف کتب درسی تاریخ برای مدرسۀ علوم سیاسی به طور کامل پرداخته نشده است .
علاوه بر این ، فروغی در یادداشت های خود به نوشتن کتابی دربارٔە تاریخ اسلام برای شـاگردان مدرسۀ سیاسی اشاره کرده است (فروغی، ١٣٩٠: ٢٥٣).