چکیده:
میتسوکنی یوشیدا، استاد و مدیر اسبق دانشگاه کیوتو، از محققان ژاپنی در حوزهی مطالعات سفالگری ایران است که در دههی شصت میلادی به مناطق مختلف تاریخی، سایتهای باستانشناسی ایران و جزیرهی هرمز سفر کرده است. او ماحصل یافتههای خود دربارهی تاریخچه و تکنیکهای خلق سفالینههای ایرانی را در قالب کتابی با عنوان در جستجوی سفال ایران به نگارش درآورده است. در این نوشتار با مرور کتاب حاضر بهعنوان منبعی در خور مطالعه در زمینهی تاریخ سفال و سفالگری ایران، نحوهی تلقی مولف در باب روند تحولات این هنر کهن و نیز نوع مواجههی او با مقولهی سبکشناسی سفالینههای ایرانی مورد نقد و بررسی قرار گرفته است. بر این مبنا، منظور نظر یوشیدا نه فقط شرح مشاهدات خود از سفالینههای ایران، بلکه سبکشناسی و نیز مطالعهی آثار سفالگری ایرانی به لحاظ شناخت خاستگاه فرهنگی و زبانی آنها بوده است. همچنین با در نظر داشتن عضویت او در انستیتوی انسانشناسی ژاپن، پرداختنش به وجوه انسانشناسانهی هنر سفالگری در این اثر چندان دور از انتظار نیست. چنانکه نقش مشترکات فرهنگی کشورهای مشرقزمین در شکلگیری نگرش او به سفال و سفالگری ایران در مقام یک پژوهشگر شرقی حائز اهمیت است.
Mitsukuni Yoshida, a former professor and director of Kyoto University, is one of the Japanese researchers in the field of Persian Pottery studies who has traveled to various historical and archeological sites in Iran and also Hormoz Island in the 1960s. He has written his findings on the history and techniques of creating Persian Pottery in the form of a book entitled “In the Search of Persian Pottery”. In this article, by reviewing the present book as a worthwhile source in the field of Persian Pottery History, the author's perception of the evolution of this ancient art and the type of his encounter with the category of stylistics Persian Pottery has been reviewed. On this basis, Yoshida's view was not only to describe his observations of Persian Pottery, but also to study the stylistics and works of Persian Pottery in terms of recognizing their cultural and linguistic origins. Considering his membership in the Japan Anthropological Institute, his treatment of the anthropological aspects of the art of Pottery in this work is not far off. Also, the role of cultural commonalities of the Oriental countries in shaping his attitude towards Pottery and Persian Pottery as an Oriental researcher is important.
خلاصه ماشینی:
پژوهشنامۀ انتقادی متون و برنامههای علوم انسانی، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی ماهنامة علمي (مقالۀ علمي ـ پژوهشي)، سال 21، شمارة 8، آبان 1400، 291 - 304 سفالینههای ایرانی بهروایت میتسوکنی یوشیدا نقدی بر کتاب In Search of Persian Pottery(در جستوجوی سفال ایران) لیلا غفاری 1 داوود رنجبران 2 چكيده میتسوکنی یوشیدا، استاد و مدیر اسبق دانشگاه کیوتو، از محققان ژاپنی در حوزۀ مطالعات سفالگری ایران است که در دهۀ 1960 به مناطق مختلف تاریخی، سایتهای باستانشناسی ایران، و جزیرۀ هرمز سفر کرده است.
در این نوشتار، با مرور کتاب حاضر بهعنوان منبعی درخور مطالعه در زمینۀ تاریخ سفال و سفالگری ایران، نحوۀ تلقی مؤلف درباب روند تحولات این هنر کهن و نیز نوع مواجهۀ او با مقولۀ سبکشناسی سفالینههای ایرانی موردنقد و بررسی قرار گرفته است.
48 او همچنین در شرح ویژگیهای سفالینههای ایرانی آنها را ذیل هفت گروه دستهبندی کرده است که در اینجا بهاختصار به عناوینشان اشاره میکنیم: اول، انواع لعابسفید ترکیبشده با قلع؛ دوم، آثاری با کاربرد نقوش آبی کبالت بر روی زمینۀ سفید؛ سوم، نقاشی رولعابی که لعاب (لاستر یا فلزفام) با استفاده از رنگهای مسی بر روی لایۀ نازک لعاب (گلیز) سفید حاصل میشود؛ 49 چهارم، آثاری با کاربرد لعاب قلیایی سبز تیره؛ 50 پنجم، لعابهای کرمرنگ، قهوهای، و قرمز که با فلزاتی بهجز مس تهیه شدهاند؛ ششم، سفالینههایی که با قالب ساخته شدهاند؛ هفتم، سفالینههایی سهرنگ یا چندرنگ که در شرق ایران و بهطور خاص در نیشابور رونق داشتهاند (یوشیدا 1399: 62-63).