چکیده:
قرارداد آخال از قابل تامل ترین و تاسفترین قراردادی است که در دوران قاجاریه بر ایران تحمیل شد. در
پی تصاحب گستره ترکستان و بخش خاوری دریای مازندران به تاریخ ٢٣ آذر ١٢٦٠ خورشیدی برابر با ١٤
دسامبر ١٨٨١ میان میرزا سعید خان موتمن الملک اسنادی وزیر امور خارجه ایران و ایوان زینوویف وزیر
مختار روسیه در تهران منعقد شد. این تحقیق، پژوهشی توصیفی – تحلیلی است که فاقد فرضیه می باشد
شیوه جمع آوری داده ها انصاری و کتابخانه ای می باشد.
هدف پژوهش این است که نقش استعماری انگلستان و تاثیر و پیامد عهدنامه آخال را بر اقتصاد و امنیت
تبئیت نماید. این نکته نیز قابل درک است که چنگ اندازی روسیه به مرزهای شرقی ایران به دنبال شکست
ایران از سال ١٢٩٠ هجری قمری / ١٨٧٣ میلادی آغاز شد و در سال های بعد ادامه یافت تا اینکه ژنرال
اسکوپلف در سال ١٢٩٨ هجری قمری / ١٨٨٠ میلادی به سرزمین ترکمانان تکه حمله و آخرین پایگاه
آنان یعنی گوگ تپه را به تصرف را به تصرف خود درآورد
خلاصه ماشینی:
واژه هايکليدي: قرارداد آخال ، انگلستان ، روسيه ، قاجاريه ، ترکمانان ٢٤ / فصلنامه تحقيقات جديد در علوم انساني سال سوم ، دوره چهارم ، شماره ٣٣، بهار ١٤٠٠ مقدمه : روسيه ترازي دست اندازي به مرزهاي شمال شرقي ايران را رسما از سال ١٢٦٥ قمري / ١٨٤٨ ميلادي آغاز کرد و بعد از کشته شدن محمد امين خان حاکم خوارزم توسط سپاه ايران که همواره مانعي بر سر راه توسعه طلبي روسها بود راه نفوذ براي اين کشور کاملا هموار شد.
نقش استعماري انگلستان در انعقاد معاهده آخال و پيامدهاي اقتصادي و امنيتي قرارداد بر ايران / ٢٥ ديورند در يادداشت مفصل خود که در سال ١٨٩٥ ميلادي / ١٣١٣ قمري به وزارت امور خارجه انگليس تسليم کرد به تحقير ايرانيان و دولت آنها پرداخت «نسل ها ميگذرد که دستگاه اداري فاسد بوده و هست ؛ فکر و ذکر هر مامور ايراني کسب سود نامشروع است ».
در نهايت به واسطه ضعف ساختار دفاعي و مديريتي حکومت قاجار و شخص ناصرالدين شاه ، اين پيمان که داراي چهار محور بود با امضاي موتمن الملک (وزير خارجه ايران ) و ايوان ٢٨ / فصلنامه تحقيقات جديد در علوم انساني سال سوم ، دوره چهارم ، شماره ٣٣، بهار ١٤٠٠ زنيوويف (فرستاده روسيه ) در ٢٣ آذر سال ١٢٦٠ شمسي بصورت رسمي به اجرا در آمد نکته قابل تامل در خصوص اين معاهده اين است که روسها با بهانه برقراري امنيت در منطقه ترکمنها ولي در واقع سرکوب شورش ترکمنها ناصرالدين شاه را راضي به انعقاد کردند.