چکیده:
تیرۀ سَکایی را تیرهای از مردمان ایرانی دانستهاند که در مرغزارهای خوارزم، خاستگاه ایرانیان، خانهبهدوش زندگی میکردند. آنان از مرغزارهای خوارزم و سیبری غربی روی به سوی جنوب نهادند و در پاییندستها سکنی گزیدند و سپس دستهای از آنان به شمالغرب ایران وارد شدند. این تیره در حماسههای ایرانی همچون شاهنامه و نیز در دورههای گوناگون تاریخی ایران همچون عصر آهن، هخامنشی و اشکانی نقش مهمی داشتهاند. حضور آنان در جنوبشرقی ایران در دورۀ اشکانی چنان بوده است که دستکم نام یکی از شهرهای ایران یعنی درنگیانا به خاطر آنان به نام سیستان مردهریگی تغییر مییابد. نیز یافتههای باستانشناسی چندی از محوطههای گوناگون در ایران به این تیره بازخوانده شده است که هنوز هم دربارۀ آن یافتهها قلمفرسایی میشود. دربارۀ این تیره کتابها و مقالههایی در سالهای گذشته براساس یافتههای باستانشناسی به زبانهای گوناگون انتشار یافته است. به تازگی نیز کتابی تحت عنوان Scythians warriors of ancient Siberia منتشر شده است که اگرچه بر سرزمین سیبری تمرکز دارد و به دیگر سرزمینها نپرداخته است، ولی با وجود این نقصان، آگاهیهای ارزندهای از این تیره بر پایۀ جستارهای تاریخی و یافتههای باستانشناسی میدهد. در این مقاله، کتاب مورد بحث معرفی و نقاط قوت و ضعفش بیان میشود.
The Scythians tribes were one of the nomadic tribes inhabiting large areas in the central Eurasian steppes from about the 9th century BC up until the 4th century AD. These tribes moved into parts of present-day Iran after many displacements in the first millennium BC. These tribes have played important role in central Eurasian steppes and in Persian and part of India. What scholars know about the Scythians tribes based on the writings of Herodotus. These people have played an important role in Persian and Indian epics, as well as in various historical periods of Iran, such as the Iron Age and Achaemenid and Parthian periods. Their presence in Iran has been illustrated by at least the name of one of the Iranian cities, Sakestan or Sistan, which is the name of these people. Few archaeological findings in Iran have been attributed to Scythians. However, in recent years, new burial grounds have been found which shed new light on the Scythian’s presence in Persia and central Eurasian that appears to confirm the writing of historians. In recent years many articles and books have been published about Scythians based on archaeological findings. Recently a new book has been published entitled Scythians Warriors of Ancient Siberia. This paper critically reviews this book edited by St. John Simpson and Svetlana Pankova.
خلاصه ماشینی:
با این حال ، یافتـه هـای باسـتان شناسـی در دیگـر منـاطق همچون روسیه و قفقاز بسیار چشمگیر است و پژوهشگران ، پژوهش های ارزنـده ای دربـارٔە این تیره و یافته های باستان شناسی منسوب به آنان انجام داده اند که به صورت مقالـه و کتـاب منتشر شده است .
هرچند پیشتر کتاب هایی همچون سکاها نوشتۀ تامارا تالبوت رایس (١٣٧٠)، امپراطـوری صـحرانوردان نوشـتۀ رنـه گروسـه (١٣٦٥)، Iranians and Greeks in south Russia نوشـتۀ میخائیل ایوانویچ روستوفتسف که در سال ١٩٢٢ یا Nomads of the Eurasian Steppes in the Early Iron Age که به کوشش دیویس -کیمبل و ولادیمیر باشیلوف و لئونیـد یابلونسـکی در سال ١٩٩٥ میلادی انتشار یافته اسـت و نیـز کتـاب Frozen Tombs of Siberia: The Pazyryk Burials of Iron-Age Horsemen نوشتۀ سرگئی رودنکو دربردارنـدٔە نوشـته هـا و مقالـه هـایی دربارٔە کوچ نشینانی چون سکاها و سرمت ها منتشر شده بود، با این حال کتـاب مـورد بحـث هم چه از دید علمی و چـه از دیـد فنـی کتـابی بـه روز اسـت کـه در عـین بهـره بـردن از جستارهای تاریخی و یافته های باستان شناسـی و نیـز همسـنجی یافتـه هـای باسـتان شناسـی محوطه های سکایی با دیگر محوطـه هـای هماننـد، از ابزارهـای مناسـب یعنـی تصـویرها و نقشه های عالی برای تفهیم موضوع سود جسته است .
در واقع ، شایسته بود نویسندگان این کتاب دست کم به تلاش هـای انـدکی کـه در ایران برای شناخت تیرٔە سکایی انجام شده است نیز اشاره ای داشـته باشـند.