چکیده:
حکمت خسروانی فلسفه و عرفان ایران باستان است. در این پژوهش وحدت آفرینش به عنوان یکی از ویژگیهای مهم حکمت خسروانی، در منطقالطیر عطار مورد تحلیل و بررسی قرار گرفته است. مطابق نتایج، اگرچه شاعر تحت تاثیر قاعدة وحدت آفرینش و انسانوارگی جهان در حکمت خسروانی بوده، اما برخلاف پیشینیان اسیر تمثیل انداموارگی جهان - که یک تمثیل فلسفی و تکراری است – نگردیده، بلکه به تمثیل تازهای در این حوزه دست یافته است و آن، قرار دادن تمثیل علمی- فلسفی تناظر ذرة جهاننما با جهان ذرهنما در برابرتمثیل فلسفی-عرفانی یکپارچگی سیمرغ با سیمرغ است. در این پژوهش، ذره و عالم، اسرار کهن، ایجاد نظم، شهریاری مطلوب، عدد سی، کوه قاف، عدد هفت، سیمرغ و مقام فنا همگی از مظاهر وحدت آفرینش در منطقالطیر میباشند که از حکمت خسروانی سرچشمه گرفتهاند. فرایند مذکور در تبیین وحدت سیمرغ و سیمرغ، با یکپارچگی و تمامیت هستی، نظم کیهانی و اسطورة کمال روز ازل ارتباط دارد. لازم به ذکر است که میان مفاهیم مذکور از نظر نسبتهای چهارگانة علم منطق نسبت تساوی برقرار است.
Khosravani Hekmat is Philosophy and mysticism of ancient iran that In this research, the principle of unity of creation is considered as one of its important attributes in the works of Attar. According to the results, The poet was influenced by the principle of the unity of creation, although under the influence of the human being in the wisdom of Khosravani, But, unlike its predecessors, The scientific analogy corresponds to the universe of the universe with the cosmic universe, which is equivalent to the analogy of the integrity of the thirty-sixth with the Simorgh. Particle and universe, ancient secrets, ordering, desirable city, number 30, Mount Ghaf, The victim of the sensual desire, the number seven, the simorgh and the famine are all the manifestations of the unity of creation in Manteqotteir that They originated from the wisdom of Khosravi. The unity of its existence in Manteqotteir is related to the integrity and integrity of the universe, the cosmic order, and the mythology of the perfection of the day. Between the above concepts, the equality ratio is in the quadruple rational ratios.
خلاصه ماشینی:
مطابق نتايج ، اگرچه شاعر تحت تاثير قاعدة وحدت آفرينش و انسان وارگي جهان در حکمت خسرواني بوده ، اما برخلاف پيشينيان اسير تمثيل اندام وارگي جهان - که يک تمثيل فلسفي و تکراري است – نگرديده ، بلکه به تمثيل تازه اي در اين حوزه دست يافته است و آن ، قرار دادن تمثيل علمي- فلسفي تناظر ذرة جهان نما با جهان ذره نما در برابر تمثيل فلسفي-عرفاني يکپارچگي سيمرغ با سيمرغ است .
در اين پژوهش ، ذره و عالم ، اسرار کهن ، ايجاد نظم ، شهرياري مطلوب ، عدد سي، کوه قاف ، عدد هفت ، سيمرغ و مقام فنا همگي از مظاهر وحدت آفرينش در منطق الطير ميباشند که از حکمت خسرواني سرچشمه گرفته اند.
عطار يکي از شاعراني است که در نگرش هاي عرفاني خود تحت تأثير انديشه هاي حکمت خسرواني قرار گرفته است و خود به پيروي از حلاج در آثارش اشاره مينمايد: قصۀ آن پير حلاج اين زمان انشـراح سينۀ ابرار شـد در درون سينه و صحراي دل قصۀ او رهبر عطار شد (عطار، ١٣٦٦: ٢٤٦) يکي از ويژگيهاي مهم حکمت خسرواني، وحدت آفرينش است که در کتاب هاي فارسي ميانه در قالب تمثيل اندام وارگي جهان مطرح شده است که به عنوان اصل ششم از مباني حکمت خسرواني از ديدگاه سهروردي است .
» (پاکدل ، ١٣٩٢: ٢١٣) شيوه و روش تحقيق در اين نوشتار براي رسيدن به سوال پژوهش ، آثار عطار مانند منطق الطير، مختارنامه ، اسرارنامه و ديوان اشعار، آثار سهروردي، آثار پهلوي، اوستا و نظريات اسطوره شناسان مطالعه گرديده و با وحدت آفرينش مورد مقايسه و بررسي قرار گرفته است .