چکیده:
اشغال ایران در جنگ جهانی دوم سبب بروز مشکلات فراوانی همچون ناامنی، کمبود مواد غذایی، احتکار، قاچاق و تورم شد. دولت برای مقابله با شرایط بحرانی موجود و تهیه و توزیع عادلانه خواربار، اصول جیرهبندی و توزیع کالاهای ضروری از طریق کوپن را در پیش گرفت. هدف پژوهش حاضر بررسی عملکرد دولت در جیرهبندی و توزیع کوپنی کالا در جنگ جهانی دوم است و میخواهد به این سوال پاسخ دهد که دولت در امر جیرهبندی و توزیع کوپنی قند و شکر تا چه اندازه موفق بوده است؟ روش تحقیق در این پژوهش توصیفی- تحلیلی و روش گردآوری اطلاعات اسنادی و کتابخانهای میباشد. نتایج این تحقیق نشان میدهد دولت با اتخاذ تدابیری همچون استخدام مستشاران آمریکایی، انتشار اسکناس و دریافت وام برای خرید کالا و تصویب و صدور قوانین و آییننامههای مختلف تلاش کرد تا کالاهای اساسی مورد نیاز مردم را با قیمت متعادل به دست آنها برساند. اما بروز مشکلاتی همچون تولید کوپنهای تقلبی، خرید و فروش کوپن توسط دلالان، ایجاد بازار سیاه، احتکار و قاچاق کالا، خرید کالا توسط متفقین، کمبود وسایل حمل و نقل و اختلافات سیاسی سبب شد تا دولت علیرغم حل پارهای از مشکلات با روش جیرهبندی، در رسیدن به اهداف اصلی ناکام بماند.
The occupation of Iran in World War II caused many problems such as insecurity, food shortages, hoarding, smuggling and inflation. In order to deal with the current crisis and the fair distribution and distribution of groceries, the government adopted the principles of rationing and distribution of voucher-based essentials so that all members of society could meet their essential needs by paying a reasonable price. The purpose of the present study is to investigate the performance of the government in the rationing and distribution of sugar and sugar coupons in World War II. The research method in this study is descriptive-analytical and the method of data collection is documentary and libraries. The results of the study show that the government has tried to provide the people with the necessary commodities at a reasonable price by adopting measures such as hiring American advisers, issuing banknotes and borrowing to buy goods and receiving quotas from the Middle East Food Supply Committee. But problems such as the production of counterfeit coupons, the sale of coupons by speculators, the emergence of the black market, the hoarding and smuggling of goods, the purchase of goods by the Allies, the shortage of means of transport, and political disagreement caused the government despite a fragmented settlement. One of the problems with the rationing method is failing to achieve the main goals.
خلاصه ماشینی:
نتایج این تحقیق نشان میدهد که دولت با اتخاذ تدابیری همچون استخدام مستشاران آمریکایی، انتشار اسکناس، وامدادن برای خرید کالا، و تصویب و صدور قوانین و آییننامههای مختلف تلاش کرد تا کالاهای اساسی موردنیاز مردم را با قیمت متعادل بهدست آنها برساند، اما بروز مشکلاتی همچون تولید کوپنهای تقلبی، خریدوفروش کوپن توسط دلالان، ایجاد بازار سیاه، احتکار و قاچاق کالا، خرید کالا توسط متفقین، کمبود وسایل حملونقل، و اختلافات سیاسی سبب شد تا دولت باوجود حل پارهای از مشکلات با روش جیرهبندی در رسیدن به اهداف اصلی ناکام بماند.
3. 3 کمبود کالا و توزیع اجناس بیکیفیت دربرابر کوپن دلیل اصلی جیرهبندی کالا در جنگ جهانی دوم، کمبود کالاهای اساسی موردنیاز مردم بود و دولت میخواست تا با این روش، کالاهای موجود را به مقدار مساوی و با قیمتی متعادل میان همۀ افراد جامعه تقسیم کند، اما احتکار و قاچاق کالا توسط افراد سودجو، کاهش تولید و واردات کالا بهعلت شرایط جنگی، کمبود وسایل حملونقل، کمبود بارش و بروز خشکسالی در مناطق مختلف ایران بهخصوص در سال 1321، خرید و مصرف کالا توسط سربازان متفقین و اسیران لهستانی حاضر در ایران، و ناتوانی دولتهای ناپایدار و ضعیف ایران در حل بحرانهای سیاسی و اقتصادی موجود باعث شد مشکل کمبود کالاهای اساسی لاینحل باقی بماند (ایران در اشغال متفقین 1371: 355-356) و حتی دولت از تحویل جیرۀ ناچیز ماهانۀ افراد نیز عاجز باشد؛ طوریکه در مناطق مختلفی کوپن در بین مردم توزیع میشد، اما تا مدتها هیچ کالایی دراِزای آن پخش نمیشد.